DEN HAAG - Ruim 30.000 Surinaams-Nederlandse ouderen hebben een AOW-gat, waardoor ze soms honderden euro's per maand missen. "Het is institutionele discriminatie, door een wrange en verkeerde interpretatie van de wet."

 

De Algemene Ouderdomswet (AOW) werd op 31 mei 1956 van kracht. Niet alleen voor inwoners van Nederland, maar voor álle inwoners van het Rijk, oftewel het Koninkrijk der Nederlanden, zegt Dennis Belfor tegen RTL Nieuws, na eerdere berichtgeving van OneWorld. "En in het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden uit 1954 is vastgelegd dat daartoe niet alleen Nederland behoorde, maar ook onder andere Suriname en de Nederlandse Antillen."

 

Belfor zet zich als coördinator van het HOOB (Het Overkoepelend Orgaan Bestrijding AOW-gat Surinaamse (ex)Rijksgenoten) in voor het dichten van het AOW-gat. "Tot het moment dat Suriname onafhankelijk werd in 1975, hadden ook Surinaamse Nederlanders recht op AOW-opbouw. En ze hebben het nooit gekregen."

 

Dat niet alle Surinaams-Nederlandse ouderen de volledige 100 procent AOW krijgen, komt volgens Belfor door 'een wrange en verkeerde interpretatie van de wet'. Op het moment dat je langer dan een jaar buiten Nederland woont, bouw je namelijk minder AOW op, 2 procent per jaar minder om precies te zijn. 

 

Die regel wordt ook toegepast op Nederlandse ingezetenen van Surinaamse herkomst. Zij begonnen daardoor pas met het opbouwen van AOW op het moment dat ze naar Nederland verhuisden en bouwden helemaal geen AOW op als ze in Suriname bleven. Terwijl dat land tot de onafhankelijkheid in 1975 nog onderdeel was van het het Koninkrijk der Nederlanden.

 

Wat is de AOW?

De Algemene Ouderdomswet (AOW) regelt het basispensioen dat je als Nederlander krijgt als je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt.

 

In 50 jaar tijd bouw je een volledige uitkering van de AOW op, die je krijgt vanaf het moment dat je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt (momenteel op je 67e). De maandelijkse uitkering ligt rond de 1200 euro voor een alleenstaande; 800 euro als je getrouwd bent of samenwoont.

 

Voor Belfors tante van 89, die in 1971 naar Nederland kwam, betekent het AOW-gat dat ze slechts 47 procent AOW kijgt: nog geen 600 euro per maand.

 

Zelf verantwoordelijk

De Nederlandse overheid ziet geen mogelijkheid om haar en de tienduizenden andere gedupeerden via een speciale regeling alsnog een volledige AOW-uitkering te geven. "In de periode tot aan de onafhankelijkheid van Suriname bouwde alleen een ingezetene van het Europese deel van het Koninkrijk AOW-pensioen op", schreef toenmalig staatssecretaris van Sociale Zaken Jetta Klijnsma in 2017 aan de Tweede Kamer.

 

Niet juridisch, wel politiek

Heeft de groep Surinaams-Nederlandse ouderen recht op (extra) AOW? Arjen van Rijn, bijzonder hoogleraar staatsrecht en staatkundige vernieuwing aan de University of Curaçao, is er kort over. "Nee, want het was geen Koninkrijksaangelegenheid", zegt hij tegen RTL Nieuws.

 

Van Rijn vervolgt: "In artikel 3 van het Statuut zijn de onderwerpen van gezamenlijk belang opgenomen; dat zijn zaken als buitenlandse betrekkingen en defensie." 

 

Sociale en economische zaken waren een autonome aangelegenheid van de landen in het Rijk, volgens Van Rijn. "Tenzij er een bijzondere regeling is getroffen voor de groep." En dat is iets waar Van Rijn niet vanuit gaat.

 

Hij legt uit dat er volgens hem 'geen enkele juridische reden' voor de Nederlandse overheid is om alsnog de AOW uit te keren. "Een tegemoetkomingsregeling zou puur een politieke beslissing zijn." 

 

Dat weerhoudt Belfor er niet van om vanuit HOOB te pleiten voor uitkering van opgebouwde AOW-rechten voor Surinaams-Nederlandse ouderen die tussen 1956 en 1975 in Suriname woonden. Zowel zij die daar nog steeds wonen, als de groep die op gegeven moment naar Nederland is verhuisd. 

 

'Wrange interpretatie van de wet'

Aan het begin van het jaar diende HOOB hiervoor een petitie in bij de Tweede Kamer. Voor april stond een apart overleg over het AOW-gat gepland, maar dat ging door de coronacrisis niet door. 

 

Belfor merkt wel dat er nu politieke goodwill is om het aan te pakken."Al mag het niet alleen daar vanaf hangen. Als men toepast wat in de wet staat, is het geen onterecht opeisen van rechten. Dit is institutionele discriminatie, door verkeerde en wrange interpretatie van de wet. Daar is de ongelijkheid, daar zit die discrepantie."

 

Politieke reacties

"We zijn er ingedoken en hebben vooral heel veel vragen", zegt VVD-Kamerlid Roald van der Linde tegen RTL Nieuws. "Blijkbaar is bij de onafhankelijkheid van Suriname een afspraak gemaakt over AOW-verplichtingen, maar is een groep buiten beeld geraakt. Daarom willen we eerst een overleg, om dat helder te krijgen."

 

"Wat ons betreft moet het AOW-gat opgelost worden", zegt Corrie Brenk van 50PLUS. "We hebben de minister gevraagd om daar een oplossing voor te vinden."

 

Ook DENK wil dat het gat wordt gedicht. "We proberen al sinds 2015 deze onrechtvaardigheid te repareren", zegt Kamerlid Tunahan Kuzu. "Het is apart dat sinds de onafhankelijkheid deze groep mensen van de ene op de andere dag is uitgesloten van dit soort voorzieningen."

 

RTL Nieuws