Door prof.dr. F.B.M. Kunneman in het Antilliaans Dagblad

Risicobeheersing is een belangrijke verantwoordelijkheid voor directeuren en commissarissen. ‘Risk management’ zeg je dan deftig in het governance-jargon.

 

Riskmanagement is een prominent agendapunt bij Raden van Commissarissen.

 

Wat is het eigenlijk? Zoals zo vaak is het niet meer dan een mooie term voor iets wat we allemaal kennen. U laat uw vijfjarige zoon niet de auto besturen. Uw tweejarige dochtertje mag niet de cake uit de hete oven halen. U merkt dat het bedrijf waar u werkt al enkele jaren met verlies draait. U zoekt een andere baan voordat het helemaal misloopt. Dit zijn drie voorbeelden van riskmanagement. U bent dus zelf al lang een risicomanager.

 

Een internationaal geaccepteerde omschrijving van riskmanagement is het proces van identificeren, analyseren en beheersen van de risico’s voor de realisering van de doelstellingen van de organisatie. Dat is een hele mondvol. Toegepast op uw zoontje van vijf jaar: een van de gezinsdoelstellingen is het bevorderen van een goede gezondheid voor hem en de andere gezinsleden. Hem de sleutels van de auto geven en achter het stuur plaatsen is daarvoor niet bevorderlijk. Dat doe je dus niet.

 

Risico’s vs. Kansen

In het bedrijfsleven is risicomanagement niet alleen het vermijden van risico’s. Het is ook het opsporen van kansen en die kansen benutten. Soms moet je daarvoor welbewust ook risico’s nemen. ‘Calculated risks’ zeggen we dan. Het missen van een kans is dus ook een risico. Dat is een interessante. Als je in een hoekje blijft zitten met je armen over elkaar, dan neem je geen onverantwoorde risico’s. Doe je het dan goed? Nee dus. In het bedrijfsleven moet je ook durven. Anders gebeurt er niets en rennen de concurrenten je links en rechts voorbij. Commissarissen moeten dat beseffen. Zij mogen hun directie dus niet vleugellam maken.

Bij risicobeheersing in een bedrijf is het daarom belangrijk om de rollen en verantwoordelijkheden van het bestuur en de Raad van Commissarissen goed uit elkaar te houden. Het bestuur is verantwoordelijk voor de risicobeheersing, niet de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen moet erop toezien dat er een behoorlijk systeem van risicobeheersing is. Dat houdt in dat daarover aan de raad gerapporteerd moet worden door het bestuur en dat regelmatig kritische vragen moeten worden gesteld door de commissarissen. Controle op de risicobeheersing houdt dus niet in dat je als Raad van Commissarissen steeds dwars gaat liggen. 

 

Het kan geen kwaad om de risicobeheersing ook met enige regelmaat bij een strategiebespreking onder de loep te nemen. Een bruikbaar hulpmiddel daarbij is een zogenaamde swot-analyse. Je inventariseert dan samen welke sterke kanten het bedrijf heeft, welke zwakken kanten, welke mogelijkheden er zijn en welke bedreigingen van buitenaf (‘Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats’).

 

Operationele vs. financiële risico’s

Het is ook nuttig om onderscheid te maken tussen operationele risico’s en financiële risico’s. Bij operationele risico’s gaat het om zaken die mis kunnen gaan in de uitvoering van de werkzaamheden. Een voorbeeld is het vergeten van het maken van een back-up van de computerbestanden. Oeps! Alle gegevens weg! Bij financiële risico’s gaat het bijvoorbeeld om gebrekkig debiteurenbeheer. Er wordt dan wel hard gewerkt in de organisatie, maar er komt geen geld binnen. Oeps! Failliet!

Samengevat: riskmanagement is goed uitkijken, de juiste richting aanhouden en blijven vliegen!

 

Prof. dr. F.B.M. Kunneman is senior partner van advocatenkantoor VanEps Kunneman VanDoorne. Hij leidt het team dat adviseert over corporate governance. Hij schrijft en doceert al decennia over dit onderwerp.