INTERVIEW MET HOOGLERAAR FRANK KUNNEMAN: ‘EEN LEVEN LANG LEREN’

 

WILLEMSTAD - Ieder jaar komen topdocenten uit wetenschap en praktijk naar Curaçao om juristen - advocaten, notarissen, bedrijfsjuristen, leden van de rechterlijke macht - juridische cursussen te geven. Deze cursussen zijn op hoog niveau en de kwaliteit van deze cursussen is vooral te danken aan deze topdocenten, vrijwel allen hoogleraren.

 

Dit jaar komen er 40 juristen uit Nederland naar ons eiland om deze PAO-intensief cursussen (Post Academische Opleidingen) te volgen en zijn er rond de 60 die uit Curaçao of van de andere eilanden meedoen.

 

“Het gaat om de opzettelijke systematische combinatie van Caribische en Europees Nederlandse elementen. Alles is gemengd Caribisch en Europees Nederlands: de docenten, de deelnemers, de onderwerpen en het programma”, aldus prof. mr. Frank Kunneman. Hij is vanaf het prille begin van deze cursussen, dat is dit jaar alweer 20 jaar geleden, betrokken geweest bij de realisatie en organisatie. Van 18 tot 22 februari vindt er weer een PAO Intensief Curaçao plaats in het World Trade Centre.

 

Frank Kunneman, hoogleraar Burgerlijk recht aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen en managing partner bij VanEps Kunneman VanDoorne op Curaçao (namens de UNA) en prof. mr. S.C.J.J. Kortmann, rector magnificus en hoogleraar Burgerlijk recht aan de Radboud Universiteit Nijmegen (namens de Radboud Universiteit Nijmegen), namen 20 jaar geleden het initiatief om te beginnen met de PAO-intensief cursussen. Beide juristen zijn jaarlijks nog nauw betrokken bij de PAO. Zij zijn tevens de hoofddocenten van de cursussen.

 

De grondlegger van deze bijscholingscursussen is prof. Wim van der Grinten (1913-1994), Nederlands politicus en rechtsgeleerde. Hij droeg de toenmalige Nederlandse Antillen een warm hart toe en kwam regelmatig naar de eilanden om colleges te geven. Kunneman: “De Juridische Faculteit op Curaçao heeft heel veel aan Van der Grinten te danken. Hij is onbetwist een van de grootste wetenschappers op het gebied van burgerlijk recht en vennootschapsrecht in Nederland geweest en je kan gerust zeggen dat hij de ‘pater familias’, ‘de geestelijke sponsor’ is van de Juridische Faculteit op Curaçao.”

 

Van der Grinten begon met post-academisch onderwijs te geven als nascholing voor afgestudeerde juristen, om bij te blijven in het vakgebied. Bijscholing was in die tijd op vrijwillige basis, maar tegenwoordig is het voor in Nederland werkende juristen verplicht om ieder jaar aan bijscholing te doen. “Op Curaçao is dat nog niet verplicht, maar dat gaat wel gauw komen”, aldus Kunneman. De nascholing begon met het geven van keuzevakken voor de lokale afgestudeerde juristen om vooral jurisprudentie en rechtspraak te bespreken. “Alles ging toen nogal ongeorganiseerd en was zeer kleinschalig, tegenwoordig zit er een hele organisatie achter.”

 

De PAO-cursussen moesten serieuzer georganiseerd worden toen de animo voor de cursussen toenam en Kunneman, samen met Kortmann, het post-academische onderwijs wilde professionaliseren. Kortmann was een ‘leerling’ van Van der Grinten en nam later de rol van ‘pater familias’ van hem over. Kunneman en Kortmann hadden in die transitiefase veel met elkaar te maken en beiden hetzelfde doel voor ogen: ze vonden vooral de combinatie van Europees en Caribisch Nederland belangrijk. Aan die opzet is in twintig jaar niets veranderd. Ze hadden twintig jaar geleden uitgerekend dat ze met 14 deelnemers aan de eerste PAO-cursus op Curaçao quitte konden spelen, maar er meldden zich 30 deelnemers. Toen wisten ze dat de nieuwe opzet zou gaan werken. Het hoogtepunt was toen er ooit in een jaar 160 deelnemers waren.

 

“Deze cursussen zijn een enorme promotie voor het eiland. Alle bezoekers uit Nederland zijn en worden ambassadeur voor Curacao in Nederland. Dit promoten we ook”, vertelt Kunneman. “Er is een dagdeel gereserveerd tijdens het verblijf van de docenten en deelnemers om hen te informeren over dat wat er gebeurt op het eiland. Dit jaar is die bijeenkomst in Landhuis Bloemhof en krijgen de Nederlandse gasten informatie op economisch, cultureel en politiek gebied. Onze gastsprekers op die politiek/culturele ochtend zijn oud-interim premier Stanley Betrian, architect Anko van der Woude en Duncan Douglas, specialist op het gebied van waterbouw.”

 

Het concept post-academisch onderwijs in het buitenland was twintig jaar geleden voor Nederland nog nieuw. Na verloop van tijd en kwamen er allerlei bedrijven en organisaties die dat ook gingen organiseren. De animo bij Nederlandse juristen voor cursussen op Curaçao liep daardoor wat terug. “Dat kwam ook omdat men dan ruim een week niet op kantoor is en dus niet werkt en dat kan niet iedereen zich permitteren. Nu ligt dat anders. Door de huidige manieren van communicatie kan iedereen dagelijks contact houden met kantoor en klanten en merkt niemand dat je ergens in het buitenland zit. De belangstelling neemt nu weer toe, we hebben dit jaar ruim 100 deelnemers”, aldus Kunneman.

 

In een week tijd worden drie verschillende cursussen aangeboden: Hoogtepunten goederen- en verbintenissenrecht, Actualiteiten ondernemingsrecht en een Masterclass insolventierecht. De docenten komen uit Nederland en Curaçao en diverse docenten zijn al een paar keer eerder geweest. Er zijn ook deelnemers die ieder jaar meedoen, zoals Joyce Luidens uit Curaçao. Zij doet dit jaar voor de 20e keer mee. Heel aantrekkelijk voor veel deelnemers is dat de cursus zo is opgezet dat de deelnemers in één keer de - in Nederland verplichte - opleidingspunten behalen. Aantrekkelijk voor de lokale deelnemers is dat de cursus in de namiddag en vroege avond is, waardoor zij overdag nog op kantoor kunnen zijn.

 

Al pratend kijkt Kunneman terug naar de laatste 20 jaar. “Ik deed mee aan de eerste cursus. Ik was net hoogleraar geworden en vond het heel spannend om samen met Van der Grinten en Kortmann les te geven. Ik heb veel geleerd in al die jaren. Als docent moet je je verdiepen in de stof om deze goed uit te kunnen leggen. Je moet er als het ware ‘in’ kruipen. Dat heeft heel veel bijgedragen aan mijn eigen ontwikkeling als docent”, zegt hij. “Het aantrekkelijke van deze PAO-cursus is dat er veel hoogleraren van het hoogste niveau colleges komen geven. Maar dat geldt niet alleen tijdens deze cursus, er komen het gehele jaar hoogleraren van het hoogste niveau naar de UNA om college te geven. Dat realiseren de studenten zich niet altijd, dat zij college krijgen van mensen die studenten in Nederland eigenlijk nooit te zien krijgen. Ook lokaal hebben we overigens zeer goede docenten die tijdens deze cursussen les gaven en nog steeds geven, zoals E.L. Joubert, Jan de Boer en B. Mezas.”

 

Tijdens de PAO-cursus Curaçao moet er volgens Kunneman behoorlijk hard gewerkt worden. “Het is een combinatie van hard werken en plezier. Er zijn vijf dagen, vier volle uren per dag colleges, die tevoren goed moeten worden voorbereid en het onderwijs is op het hoogste niveau dat er is, dus het geheel is best zwaar.” Docenten, deelnemers en meegekomen partners worden ontvangen op zondag 17 februari tijdens een welkomstreceptie en op vrijdag 22 februari is er een slotdiner. In de vrije tijd is er volop gelegenheid om bezienswaardigheden op het eiland te bezoeken. De organisatie, die vanuit de UNA plaatsvindt, is jarenlang gedaan door Saskia Smit in nauwe samenwerking met Fien Edixhoven uit Nederland. Edixhoven is beroemd en berucht om haar manier van werken, omdat ze altijd heel hoge eisen stelde. Dit heeft zeker bijgedragen aan het succes van de PAO-cursus Curaçao. Thans heeft Raggedy Vis op Curaçao de touwtjes in handen wat de organisatie betreft. Ook Kunneman is nog steeds nauw betrokken bij de organisatie. Er gaat volgens hem veel tijd in zitten, maar hij vindt het dubbel en dwars de moeite waard. De filosofie die er is om de verschillende doelgroepen bij elkaar te brengen, waarbij vooral de Caribische en Europese elementen op elk gebied samenkomen, is de rode draad binnen de organisatie van deze PAO-cursus. Het topniveau van het onderwijs maakt het compleet. Er is in de loop der jaren niet veel veranderd wat betreft de opzet van de cursus. Wel de manier waarop er les wordt gegeven. “We begonnen met een bord en een krijtje, toen werd er gebruik gemaakt van een overhead projector en nu hebben we uiteraard powerpoints”, aldus Kunneman. Hoogtepunt van de cursus vindt Kunneman het ieder jaar weer dat er zoveel goede docenten bij elkaar komen en volgens hem is er geen cursus in Nederland waar zo’n grote groep topdocenten bij elkaar komt. Hij juicht het toe dat er veel lokale deelnemers zijn. “Dit zijn vooral jonge professionals die het belangrijk vinden om bij te blijven op hun vakgebied.” En dat is uiteindelijk het doel van deze cursus, want er verandert veel op het gebied van juridische zaken in een veranderlijke wereld. Het moderne motto inzake leren is dan ook: een leven lang leren. En door het organiseren van deze PAO-cursus op Curaçao snijdt het mes aan twee kanten: werk en plezier, plezier en werk én een unieke manier om Curaçao te leren kennen.

 

(Source: Ñapa Business, 9 februari 2013)

 

 

Frank Kunneman is managing partner bij VanEps Kunneman VanDoorne en hoogleraar Burgerlijk recht aan de Universiteit van de Nederlandse Antillen.