door Mirto F. Murray

 

Hoe noem je 100 advocaten op de zeebodem? Precies……. een goed begin! Al eeuwenlang zijn advocaten het mikpunt van spot en figureren zij, vrijwel uitsluitend negatief geportretteerd, in grappen en grollen in allerhande talen en in verschillende culturen. In spreekwoorden, gezegden, zegswijzen en uitdrukkingen figureren advocaten aanzienlijk minder, sterker nog komen zij er zeer bekiiad van af.

 

In de duizenden spreekwoorden en dergelijken in de Nederlandse taal figureert de advocaat als zodanig nauwelijks. Met enig graafwerk van mijn kant kwam ik de volgende spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen tegen. Opmerkelijk is dat, net als in de grappen over advocaten, ook in spreekwoorden en aanverwante wijsheden de advocaat er op z’n zachtst gezegd niet rooskleurig van af komt.

 

‘Advocatentongen moeten met muntolie gesmeerd worden’ is er zo één. Met muntolie wordt gedoeld op de olie uit de muntplant - u weet wel die van de thee - en verwezen naar het feit dat het naar het schijnt een nogal bewerkelijk geheel is om 

uit de plant olie te onttrekken. In wezen wordt daarmee op geld gedoeld zodat het achterliggende idee bij het spreekwoord is dat advocaten voor het verrichten van hun werkzaamheden goed beloond moeten worden. Nu kan ik als advocaat weinig 

hebben tegen het goed (moeten) betalen van advocaten, maar bekruipt mij geheel ongewenst het gevoel dat het spreekwoord een correlatie suggereert tussen het smeren van de advocatentongen [lees: betalen] en het spreken door de advocaat van hetgeen door de cliënt gewenst wordt [lees: liegen]. 

 

De navolgende volkswijsheden borduren ook voort op die - mijns inziens - onjuiste voorstelling dat advocaten ‘recht praten’ wat krom is of tegen de bergen op liegen. Het gezegde ‘liegen als een advocaat’ heeft als betekenis ‘zeer overtuigend liegen’. Recentelijk trok een column in de Volkskrant met de titel ‘Advocaten mogen best liegen. En soms moet het’ mijn aandacht. Ik kon het niet laten via Twitter ogenblikkelijk wereldkundig te maken blij te zijn daar anders over te denken. De betekenis van ‘goed kunnen praten’, verwoord in het gezegde ‘spreken als een advocaat’, doet wat dat betreft iets neutraler aan.

 

‘Van de stijfkop en de zot, vult de advocaat zijn pot’ legt echter weer de negatieve relatie tussen het werk van de advocaat en zijn vergoeding - deftig als ‘honorarium’ aangeduid - voor het verlenen van rechtsbijstand. Het spreekwoord heeft namelijk als betekenis dat in een geschil tussen partijen de advocaat vaak de lachende derde is.

 

Ook in een Fries spreekwoord komen advocaten er slecht van af. ‘Abbekaten fiskje leafst yn tjok wetter’ of wel ‘advocaten vissen graag in troebel water’ met als betekenis dat advocaten graag adviseren in duistere zaken.

 

De uitdrukking ‘Advocaat van de duivel spelen’ heeft in de kern niet altijd een positieve betekenis. De rooms-katholieke herkomst van de advocaat van de duivel ofwel advocatus diaboli ligt in de tegenargumenten die door een persoon werden aangevoerd bij zalig- en heiligverklaringen in de vorm van kritische vragen over de heiligheid van de kandidaat. Heden ten dage wordt met een duivelsadvocaat iemand aangeduid die een mening geeft waar hij zelf niet achter staat, maar die mening slechts uit om reacties te krijgen. De koppeling die hier in ligt besloten met een advocaat die dus zaken zou verdedigen waar ie zelf niet achter staat, wordt ook wel aangeduid als het fenomeen van ‘een advocaat van kwade zaken’ of wel een rabulist

 

In mijn gedrevenheid de kwantiteit vermeldingen van advocaten in spreekwoorden en gezegden op te krikken bedacht ik de volgende spreekwoorden en gezegden. ‘Wie een kuil graaft voor een advocaat, valt er zelf in’, ‘blaffende advocaten, bijten niet’, ‘lachen als een advocaat met kiespijn’, ‘advocatentranen huilen’, ‘van de advocaat geen kwaad weten’ ‘zoals de advocaat is, vertrouwt hij zijn gasten’ en ‘zachte advocaten maken stinkende wonden’.

 

Tsja …… spreekwoorden herschrijven is vast geen lang commercieel verantwoord leven beschoren, of mij niet echt op het lijf geschreven, dus blijf ik me maar ondanks de vaak negatieve connotatie in grappen en spreekwoorden concentreren op mijn vak als advocaat. Mocht u trouwens mooiere voorbeelden bedenken van advocatenspreekwoorden laat het me even weten op murray@sms-advocaten of @mirtomurray op Twitter. Het mooiste voorbeeld twitter ik, dat beloof ik! 

 

Als laatste toch een advocatenmop als uitsmijter. Een nieuwe cliënt meldt zich bij een topadvocaat en vraagt wat het kost om zijn diensten in te huren. ‘Vijfhonderd gulden voor het beantwoorden van drie vragen’ zegt de juridische specialist. ‘Vindt u dat niet wat aan de hoge kant’ vraagt de verbouwereerde cliënt. ‘Ja, best wel, maar wat is uw derde vraag?’, zegt de advocaat………….! 

 

Mirto F. Murray is advocaat en vennoot bij SMS Attorneys at Law 

 

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in de NAPA van zaterdag 14 december 2013