Vliegtuigrecht?!

August 25, 2011 9:13 AM

Mijmeringen over geboorten en overlijden aan boord van een vliegtuig

mr Mirto F. Murray

De afgelopen week nam ik kennis van het overlijden van een persoon aan boord van een
vliegtuig op weg naar Nederland. Deze gelukkig zelden voorkomende gebeurtenis en
voor de nabestaanden, met name indien zij ook in het vliegtuig aanwezig waren, uiteraard
zeer confronterende aangelegenheid, zette mij aan het denken. Meer in het bijzonder over
de juridische gevolgen van overlijden, maar ook geboorten, aan boord van een vliegtuig.

De eerste bron die ik op dat soort mijmermomenten erop na sla is het Burgerlijk Wetboek
[BW], als zodanig ter zake ons burgerlijk recht nog steeds de belangrijkste bron van
recht. In de ten opzichte van de titel van dit artikel toch meer voor de hand liggende
natuurlijke en chronologische volgorde bespreek ik eerst de geboorte en daarna het
overlijden.

Gezien de restricties die de luchtvaartmaatschappijen hanteren ter zake het vervoeren
als passagier van een zwangere vrouw - doorgaans, uitzonderingen daargelaten, niet
meer vliegen na de zevende zwangerschapsmaand - komen geboorten aan boord van een
vliegtuig mijns inziens niet zo heel vaak voor. Betrouwbaar cijfermateriaal kon ik helaas
niet vinden.

In artikel 19 van Boek 1 BW e.v. is de aangifte bij de Burgerlijke Stand van de
geboorte van een kind geregeld. In geval van een geboorte van een kind gedurende een
internationale reis van een vliegtuig dat in Curacao is geregistreerd is de gezagvoerder
van het vliegtuig verplicht een voorlopige geboorteakte binnen 24 uur in het journaal in
te schrijven in tegenwoordigheid van twee getuigen en zo mogelijk van de vader. De
gezagvoerder zendt een afschrift van die akte zo spoedig mogelijk aan de ambtenaar
van de burgerlijke stand die de geboorteakte opmaakt aan de hand van het ontvangen
afschrift.

In de door de gezagvoerder op te maken voorlopige geboorteakte wordt als
geboorteplaats opgenomen de coördinaten van de locatie waar het luchtvaartuig zich
bevond ten tijde van de geboorte. Als zodanig geldt die locatie als geboorteplaats en niet
Curacao.

Inzake overlijdensgevallen aan boord van een vliegtuig kon ik evenmin betrouwbaar
cijfermateriaal achterhalen. Feit is echter dat met enige regelmaat mensen aan boord van een
vliegtuig komen te overlijden.

Ter zake overlijden geldt dat in zijn algemeenheid op grond van artikel 19f van Boek 1 BW een
overlijdensakte wordt opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Indien het overlijden plaatsvindt aan boord van een te Curacao geregistreerd vliegtuig geldt dat
de gezagvoerder van het vliegtuig verplicht is een voorlopige overlijdensakte in het journaal in te
schrijven in tegenwoordigheid van twee getuigen en daarvan zo spoedig mogelijk een afschrift te
verzenden aan de ambtenaar van de burgerlijke stand die een overlijdensakte opmaakt.

Aan andere juridische bespiegelingen zoals de gevolgen van de geboorte aan boord van een
vliegtuig voor de nationaliteit van het kind of perikelen ter zake het stoffelijk overschot en het
vervoer daarvan terug naar Curacao kom ik in het kader van dit artikel niet toe.

Overigens geldt in Nederland een vergelijkbare regeling ter zake in Nederland geregistreerde
vliegtuigen en zal dus de gezagvoerder, na de inschrijving van de geboorte respectievelijk het
overlijden in het journaal, een afschrift daarvan aan de ambtenaar van de burgerlijke stand in
Den Haag moeten toezenden, die vervolgens overgaat tot het opmaken van een geboorteakte
respectievelijk overlijdensakte.

In het geval dat ik hierboven beschreef zal, nu het vliegtuig in Nederland is geregistreerd, dus een
Nederlandse overlijdensakte worden afgegeven door de burgerlijke stand in Den Haag. Moge de
meneer in kwestie in vrede rusten……. mijmerde ik tot slot.

(Source: Napa)

June 2011