Toespraak Procureur-generaal (PG) mr. Guus Schram ter gelegenheid van de installatie van de officier van Justitie mr. Henk Jan Starrenburg, Bonaire, 20 november 2015

 

Dank u wel meneer de President. Ik heb de eer te mogen rekwireren tot de installatie van Henk Jan Starrenburg tot lid van het Openbaar Ministerie van Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

 

Het is mij een waar genoegen namens het gehele Openbaar Ministerie in het Caribisch gebied Henk Jan Starrenburg als officier van justitie van het parket van Bonaire, Sint Eustatius en Saba vandaag aan u voor te stellen, of zoals wij dat graag noemen te installeren.

 

Het Gemeenschappelijk Hof en het Openbaar Ministerie hebben er voor gekozen om rechters en officieren van justitie op verschillende gelegenheden te installeren en aan u voor te stellen. Niet omdat er wat schort aan de samenwerking tussen Hof en Openbaar Ministerie, integendeel, maar omdat we het van belang vinden bij zo’n gelegenheid stil te staan bij onze eigen organisatie en aandacht te besteden aan de betrokken functionaris. Bijkomend voordeel is dat we iets vaker de gelegenheid hebben met elkaar te spreken en na afloop een drankje te drinken.

 

Henk Jan Starrenburg is afgelopen september het parket komen versterken. Zonder Bonaire, Saba of Sint Eustatius eerder gezien te hebben is hij halverwege augustus met zijn vrouw en 3 zoons op Bonaire aangekomen. Een sprong in het diepe dus. Heel dapper. Hiervoor heeft Henk Jan 4 jaar als plaatsvervangend officier gewerkt in Utrecht en heeft hij zich daar ook ontwikkeld als ‘afpakspecialist’, waar wij hier in het Caribisch gebied graag gebruik van zullen maken.

 

Voordat Henk Jan officier werd in Utrecht werkte hij als Programmamanager Intensivering Aanpak Georganiseerde Misdaad. Henk Jan weet dus hoe hij boeven moet vangen. Vanaf 2008 tot aan zijn vertrek naar Bonaire heeft hij bovendien als vrijwilliger bij het Politiekorps Haaglanden gewerkt. Zelfs in zijn vrije tijd draagt hij daarmee bij aan de rechtshandhaving. Een echte allrounder dus. Henk Jan zal voor het OM vanzelfsprekend niet alleen op Bonaire zijn werkzaamheden verrichten, maar ook zaken gaan doen op Saba en Sint Eustatius.

 

Henk Jan is Officier van justitie en dat is geen beroep dat je er even bij doet. Henk Jan is hier dan ook niet voor het klimaat, niet voor het strand, niet om te leren duiken, maar om een maximale bijdrage te leveren aan de bestrijding van de criminaliteit. Dat is niet alleen wat de samenleving en het Openbaar Ministerie van Henk Jan mag verwachten, het is vooral de verwachting die Henk Jan er zelf van heeft. Ook voor Henk Jan is Officier zijn een missie, welke ook buiten de reguliere werktijden aandacht vraagt en een constante impact heeft op gezin en vriendenkring.

 

Dat gezegd hebbende, Henk Jan, van harte gefeliciteerd. Ik heb er alle vertrouwen in dat jij met jouw kwaliteiten en enthousiasme op Bonaire, maar ook op Statia en Saba, een grote en waardevolle bijdrage aan de bestrijding van de criminaliteit zal leveren.

 

Over de aard en omvang van de criminaliteit op de verschillende eilanden en de zorgen die het OM daarover heeft, heb ik bij eerdere soortgelijke gelegenheden als vandaag vaak stilgestaan. Dat wordt het OM niet altijd in dank afgenomen. Dat ontneemt het OM echter niet van de taak die zorgen te uiten. De uitdagingen zijn immers onverminderd groot. Dat geldt voor alle vormen van criminaliteit; de veel voorkomende criminaliteit, waarvan we allemaal overlast ondervinden, de geweldscriminaliteit met traumatische gevolgen voor slachtoffers en nabestaanden en de bedreigingen vanuit de georganiseerde misdaad die onze kleine samenlevingen opzoeken.

 

Vandaag zal ik echter niet stilstaan bij de criminaliteit, maar bij het antwoord wat het Openbaar Ministerie daarop wil geven. Om een adequaat antwoord te kunnen geven de criminaliteit dient het Openbaar Ministerie namelijk voortdurend in ontwikkeling te zijn. Net zoals de criminaliteit zich ontwikkelt en aanpast dient ook het OM zich te ontwikkelen en aan te passen. Anders bestaat de kans dat het OM achter de feiten aanloopt en zijn effectiviteit verliest.

 

Het zal saai klinken maar het magische woord voor deze ontwikkeling is: SAMENWERKING!

 

De drie openbare ministeries in Sint Maarten, in Curacao en hier op Bonaire, Statia en Saba bouwen daarom hard aan een organisatie waarin die samenwerking centraal staat. En dan hebben we het niet alleen over de samenwerking tussen onze eigen medewerkers op de werkvloer, maar ook over de samenwerking tussen de verschillende OM-onderdelen en over de samenwerking tussen de eerste en tweede lijn. Tenslotte vereist samenwerking dat we de banden met onze vaste en vertrouwde partners – zoals Hof en Politie - aanhalen en op zoek gaan naar nieuwe partners. Criminaliteitsbestrijding is niet ieder voor zich, maar vereist een integrale aanpak. In deze samenwerking zullen we natuurlijk wel rekening moeten houden met de realiteit waarin we leven en deze juist in ons voordeel laten werken.

 

Het Openbaar Ministerie op Bonaire, Statia en Saba is bij uitstek een voorbeeld van een Parket dat al langer gewend is om intensief samen te werken. En dat zal ook moeten. Als kleine organisatie verspreid over 3 verschillende eilanden met kleine gemeenschappen met ieder hun eigen bijzonderheden en kwetsbaarheden, kan een Parket alleen effectief zijn als zij actief op zoek gaat naar partners. Een mooi recent voorbeeld van die samenwerking is het kunnen plaatsen van een minderjarige verdachte in het Miss Lalie Center in Sint Maarten. Op de BES hebben we dergelijke voorzieningen voor minderjarigen niet en op Sint Maarten gelukkig wel. Fantastisch dat die wegen gevonden worden en daar gebruik van kan worden gemaakt.

 

Door de intensivering van de samenwerking tussen de Openbare Ministeries bestaat inmiddels de mogelijkheid om keuzes te maken in de opbouw van gespecialiseerde deskundigheid en deze over en weer beschikbaar te stellen. Parketten weten elkaar te vinden en kunnen bij elkaar te rade gaan om de benodigde expertise te ontsluiten. Ik heb het dan bijvoorbeeld over dieptespecialismes als cybercrime, witwassen, forensische opsporing en terreurbestrijding. Onze organisaties zijn ieder voor zich te klein om al deze deskundigheid in eigen huis op te bouwen en te onderhouden. Samen kunnen we dat echter wel. Het ontwikkelen van deze vormen van samenwerking zie ik als belangrijke ontwikkelingen om onze organisaties minder kwetsbaar te maken. We hebben recent gezien dat we ons niet kunnen veroorloven geen beschikking te hebben over de door mij genoemde deskundigheden.

 

Structurele samenwerking tussen en met het Openbaar Ministerie dient zich dan ook niet te beperken tot de individuele eilanden. In tegendeel, we kunnen het ons niet veroorloven onze blik te beperken tot het eigen territoir. We moeten interinsulair optreden en sterker nog ook als Koninkrijk elkaar steeds beter gaan vinden willen we 1 repressief front tegenover de criminaliteit kunnen vormen.

 

De kleinschaligheid van Saba en Statia betekent dat het OM BES daar zichtbaar maar ook efficiënt aanwezig dient te zijn. Zichtbaarheid betekent dat het Openbaar Ministerie moet investeren in het uitdragen van haar boodschap, binnen en buiten de rechtszaal. Zichtbaarheid betekent ook dat open gecommuniceerd moet worden met slachtoffers en hun omgeving en dat de samenleving het OM weet te bereiken. 

 

Aan de andere kant moet onze organisatie zo efficiënt mogelijk worden ingericht. Dit mag echter niet ten koste gaan van de bereikbaarheid en de kwaliteit van de dienstverlening. Daarom is sinds kort een nieuwe collega bij het Parket BES aangenomen die de front desk van het Openbaar Ministerie op zowel Sint Eustatius als op Saba gaat bemannen. Zij zal samen met de officieren van justitie en de hoofdofficier het gezicht zijn van het OM en het eerste contact met partners en publiek verzorgen. Daarnaast zal door middel van een state of the art videoverbinding de mogelijkheid bestaan met een officier van justitie of een andere medewerker van het parket te communiceren.

 

Gekozen is voor deze manier van werken omdat op die manier de zichtbare aanwezigheid en aanspreekbaarheid van het Openbaar Ministerie wordt gegarandeerd. Bereikbaarheid wordt geoptimaliseerd, zowel in persoon als met technische voorzieningen en bijkomend voordeel is dat strafzaken sneller kunnen worden afgedaan. Het primaire proces wordt verdeeld tussen de twee officieren van justitie die samen de operationele zaken en de zittingen op de bovenwinden doen; dit maakt het primair proces voor zowel Bonaire als de bovenwinden minder kwetsbaar. De 25% aan beoordelingscapaciteit die nu gemist wordt op Bonaire en hiermee vrij wordt gemaakt zal ook een versnelling van afdoening van de bovenwindse zaken gaan opleveren.

 

Samenwerking is dus een sleutelwoord in de doorontwikkeling van onze organisaties. Ik wil afsluiten met een concreet voorstel. Op Curaçao heeft het Afpakteam dit jaar zijn werkzaamheden aangevangen. Een klein multidisciplinair team dat in korte tijd flinke successen heeft geboekt en de boeven raakt daar waar het pijn doet; in de portemonnee. Het zou mooi zijn als dit concept ook op de andere eilanden kan worden uitgerold. En dan niet drie keer een Afpakteam, maar één Afpakteam - in wat voor vorm dan ook - voor het Caribisch gebied, of misschien wel voor het hele Koninkrijk. Behalve het leveren van een bijdrage aan een ketenbrede versterking van de opsporings- en handhavingscapaciteit, kan zo’n team dan ook als platform fungeren waarin de publieke en private sector samen komen. Samen met private partijen zijn immers nog veel meer succes te boeken.

 

Henk Jan, zoals je hoort is het OM in het Caribisch deel van het Koninkrijk geen rustige post maar eentje die volop in ontwikkeling is. Veel succes als officier bij dit mooie Openbaar Ministerie.

 

Meneer de President, dank u voor het woord.