Toespraak Guus Schram bij installatie OvJ Doedens en Hambeukers

September 06, 2014 2:21 PM

KRALENDIJK - Toespraak Guus Schram, Procureur-generaal van Curaçao, Sint Maarten en de BES-eilanden ter gelegenheid van de installatie van Officier van Justitie Antoinette Doedens en Henry Hambeukers, Hoofdofficier van de BES-eilanden, op 5 september 2014 te Bonaire.

 
Dames en heren. Het is 16 juni 1965. De Procureurs-Generaal van het Nederlandse Openbaar Ministerie zijn in vergadering bijeen. Zij hebben zorgen. Men begon binnen het OM het zicht te verliezen op het belang van het werk dat men deed. Er was zelfs een officier die de stelling had geponeerd dat de taak van de hoofdofficier voornamelijk zou liggen op het terrein van het privaatrecht; naamsveranderingen dus en naturalisatieverzoeken. Men deed dingen uit sleur en men bemoeide zich nauwelijks met de politie; men wachtte af totdat de politie contact zocht. Met andere woorden: officier zijn was een grijs en onzichtbaar beroep met weinig verbinding met de samenleving. 
 
We zijn inmiddels bijna 50 jaar verder en bevinden we ons niet in Nederland, maar vieren volgend jaar het eerste lustrum van het Openbaar Ministerie van Bonaire, Statia en de Saba. Waarom haal ik dit aan? Omdat ik regelmatig de indruk krijg dat op Bonaire, maar ook op de andere eilanden waar ik PG ben, met – laat ik het noemen -gemengde niet altijd positieve gevoelens naar het Openbaar Ministerie wordt gekeken. 
 
Ik wil daarom vandaag de vraag beantwoorden of ons vak nog steeds zo grijs is en of wij nog steeds zo onzichtbaar zijn voor de samenleving, bijvoorbeeld voor die van Bonaire? Ik zal – dat zal niemand verbazen - deze vraag ontkennend beantwoorden. Ik zal u ook uitleggen waarom.
 
Er is tussen nu en 1965 veel veranderd in ons vak en van de officier wordt veel meer verwacht. Om het vak goed te kunnen uitoefenen moet je tot heel veel in staat zijn, met name in een kleine samenleving als Bonaire. 
 
Onze officieren hier moeten niet alleen in staat zijn de ‘gewone’ veel voorkomende criminaliteit het hoofd te bieden, zoals zedenmisdrijven, straatroven, jeugdcriminaliteit, inbraken en de lokale handel in verdovende middelen. Maar daarnaast moet hij of zij in staat zijn leiding te geven aan onderzoeken naar bijzonder ernstige misdrijven en deze zaken op een professionele wijze voor de rechter te brengen. Deze misdrijven hebben een enorme impact op de samenleving, op slachtoffers, op het politiekorps, maar natuurlijk ook op de medewerkers van het Openbaar Ministerie. Het onderzoek Country Garden naar de twee levensdelicten van begin dit jaar is een tragisch voorbeeld van een dergelijk ernstig misdrijf en de enorme impact daarvan. Diezelfde officier moet daarnaast ook nog in staat zijn om onderzoeken te doen naar grote criminele organisaties die een ernstige inbreuk op de rechtsorde maken en die meestal in internationaal verband actief zijn. Het gaat hierbij 
meestal om de grootschalige handel in drugs, mensenhandel of witwassen. Het leiding geven aan dit soort onderzoeken is weer een vak apart. Dat moeten deze officieren kunnen combineren.
 
Daarnaast moet een officier in een kleine gemeenschap lef hebben en zich niet laten intimideren of beïnvloeden. Vertaald naar ons werk betekent dat: Durven, voor de duvel niet bang zijn. Innovatief zijn, grenzen verkennen en op het scherpst van de snede –uiteraard met respect voor wet- en regelgeving - werken. Lef om verantwoording te durven nemen, maar ook om verantwoording te durven afleggen aan de rechter en de maatschappij. Lef, geen branie dus, geen bluf. 
 
Ook moeten onze officieren moet weerbaar zijn. Er zijn vele berichten in de media en het werk wordt op de voet gevolgd door maatschappij en politiek. De kritiek – regelmatig niet gehinderd door enige kennis - is vaak niet mals: Het OM staat hier dagelijks in de krant, de officier van justitie is razend interessant door zijn beslissingen en door al zijn vermeende fouten. Hij wordt nogal eens afgeschilderd als een veelkoppig monster: De officier blundert, wordt bedreigd of bedriegt, hij rommelt met bewijs, is gericht op ‘ barbertje moet hangen’, is juist te soft of heeft het niet begrepen. 
 
Officieren werken in een glazen huis. 
 
Daartegenover kunnen wij uitsluitend een uiterst magistratelijke houding plaatsen: afwegend, integer en zuiver. 
 
En tenslotte, dames en heren, moeten officieren vooral ook mens zijn, buikpijn en onzekerheden durven en kunnen bespreken, troost zoeken als het nodig is en zijn gedrag en gevoel kunnen spiegelen. We worden immers geconfronteerd met veel ellendige en trieste gebeurtenissen; hij maakt deel uit van de leefvloer van de maatschappij; Officieren zijn geen lafbekken zoals een advocaat zich onlangs tegen mij nog liet ontvallen, bedrijven geen klassejustitie zoals ons door een rechter in Sint Maarten lijkt te worden verweten en zitten niet in een ivoren toren, zoals mij hier op Bonaire nog wel eens wordt ingefluisterd. Sterker nog het zijn moedige, hardwerkende, integere en betrokken vakmensen. 
 
De balans van een werkweek van een officier is dat hij tientallen keren heeft beslist in nieuwe of lopende onderzoeken, dat hij eisen heeft voorbereid en geformuleerd, dat hij zittingsuren heeft gemaakt, weinig vrije tijd en slaap heeft gehad en dat hij te maken had met veel kritiek. Het werk van het OM op Bonaire is dus bijzonder veelzijdig en met een omvangrijke diepte en breedte. Dat maakt het werk van een officier veeleisend en zwaar, het is een ‘way of life’, je hebt wat mij betreft ook niet het beroep van officier, je bent het gewoon, in al je poriën.
 
Kortom, dames en heren, de PGs uit 1965 kunnen gerust zijn: de hedendaagse officier van het parket BES moet veel kunnen en moet heel veel doen. Hij is – als variant op de ingeburgerde veelpleger - een veeldoener, een veelmoeter, een veelkunner, een veelmoger en een veelvoeler. 
 
Dames en heren, ik zie de familie en vrienden verontrust kijken: Doen ze dat allemaal? 
 
Ja dus. Is er een steek bij hen los? Nee dus: Want het zijn van officier van justitie is een van de mooiste uitdagingen bij de overheid en ver daar buiten: het is uitdagend en complex, met een grote bijdrage aan deze maatschappij en altijd weer onvoorspelbaar. 
 
Passie voor rechtshandhaving is hun drijfveer. Zij hebben een belangrijke opdracht in onze rechtstaat en verdienen daarbij bescherming. Ik zie het als een taak van mij en van andere leidinggevenden deze bescherming te bieden, de nodige randvoorwaarden te creëren en ruimte te geven voor het vak!
 
Officier van justitie hoort dus nadrukkelijk bij het rijtje tot de verbeelding sprekende beroepen zoals piloot en brandweerman die kinderen altijd op een wensenlijstje hebben staan. Het is in alle opzichten een droomberoep!
 
Een beroep ook wat verandert en zich verder ontwikkelt. Ook nu op dit moment is een verandering gaande. Zoals u weet is het OM als enige instantie bevoegd om verdachten voor de strafrechter te brengen, waarmee het OM dus een bijzondere positie in het overheidsbestel kent. Deze rol wordt van oudsher ingevuld vanuit een zaakorie ntatie. 
 
We geven opvolging aan het werk van de politie. 
 
De toename van de ernstige criminaliteit vraagt echter om een andere aanpak. Om die reden werkt het Openbaar Ministerie aan het ontwikkelen en uitbouwen van een netwerkorie ntatie om misdaad te bestrijden. Dat gaat bijvoorbeeld om het nauwer samenwerken met andere overheidsorganen die signalen van crimineel gedrag ontvangen. Het kan ook gaan om het bereiken van private partijen en maatschappelijke organisaties die bewust of onbewust een rol spelen in het faciliteren van crimineel gedrag. 
 
Deze netwerkaanpak vraagt een andere rolopvatting van het OM. De timing is anders: door niet te handelen nadat een misdaad is begaan, maar hier juist op te anticiperen. De focus is anders: door niet gericht te zijn op een specifieke zaak, maar op een netwerk van ipartijen die misdaad faciliteren. De vorm van sturen is anders: door niet te sturen vanuit een wettelijke basis, maar samenwerking te zoeken vanuit een horizontale verhouding. De strategie is anders: door signalen niet te verzamelen om een zaak op te bouwen, maar signalen te analyseren om de onderliggende patronen te begrijpen en strafbare feiten te voorkomen.
 
Daarmee is ook de arena waarin het OM haar werk doet anders: door niet alleen te opereren in de rechtszaal, maar vooral ‘buiten’ in het bredere netwerk van relevante partijen. En onze ambitie is anders: door niet te mikken op prestaties en productie maar op het maatschappelijk effect. Daar doen we het tenslotte voor.
 
Die ontwikkeling verbindt ons veel intensiever met maatschappelijke organisaties en partners. Dat is voor Bonaire overigens geen vreemde constructie. Vandaag staan wij bijvoorbeeld in de Welvaart-zaal. De toenmalige dokter Welvaart was in de vorige eeuw huisarts op Bonaire. En als niet-jurist was hij tevens rechter-plaatsvervanger. Dat vinden we nu misschien wat verrassend, maar een betere verbinding met de samenleving is bijna niet voorstelbaar. Ook het Openbaar Ministerie heeft jarenlang op die manier hier op Bonaire gewerkt. Het parket heeft zich jarenlang in de achtertuin van de ‘DidAm’ bevonden. Didam stond voor dienstdoend ambtenaar en dat was Walter Coffie, hier vandaag ook aanwezig en jarenlang het gezicht van het OM hier. 
 
Dames en heren. Ik keer terug naar de installandi van het OM. Ik zal hen kort nader aan U voorstellen. 
 
Antoinette Doedens is afgelopen juli het parket komen versterken. Zij is afkomstig van het parket Oost Nederland. Daarmee maakt zij een sprong van het meest oostelijk naar bijna het meest westelijke parket binnen het Koninkrijk. Een enorme sprong voor haar, haar partner en hun drie kinderen. Antoinette is een zeer ervaren gebiedsofficier die haar ervaring heeft opgedaan in Deventer en daarmee een alleskunner. Ik wens haar heel veel sterkte, succes en plezier in de komende jaren. 
 
En dan de heer Hambeukers, de hoofdofficier. Henry Hambeukers en ik kennen elkaar lang en goed. Wij hebben jarenlang als CID-officier intensief samengewerkt en een kamer gedeeld. Ik heb Henry daarbij leren kennen als een loyale, hardwerkende en deskundig collega. Met oog voor detail, gevoel voor verhoudingen, uitstekend in staat te relativeren en een enorm gevoel voor humor waar ik jarenlang van heb genoten. 
 
Toen ik jaren geleden afscheid nam van Henry om een leidinggevende functie te gaan bekleden, keek Henry mij vol medeleven aan en vroeg hij waarom ik hier in godsnaam voor had gekozen. Ik had er toen nooit op durven hopen dat ik hem nog geen 5 jaar later als net geïnstalleerd hoofdofficier zou mogen toespreken. Welkom in het land van het management Henry, veel sterkte. Het doet me goed je daar te zien. Ik heb er alle vertrouwen in dat jij met je kwaliteiten en met alle medewerkers van je parket op Bonaire, maar ook op Statie en Saba, een grote waardevolle bijdrage aan de bestrijding van de criminaliteit zal kunnen leveren. 
 
Meneer de President, dank u voor het woord.

Lawyer Roeland Zwanikken considers legal action against ABN AMRO Bank

May 08, 2021 6:14 PM
THE HAGUE--Attorney-at-law Roeland Zwanikken at St. Maarten’s BZSE law office is considering legal action against the intention of the Dutch ABN AMRO Bank to close the bank accounts of its clients in the Dutch Caribbean.

Fiscaal onderzoek bij notariskantoren vinden doorgang

May 07, 2021 8:04 AM
In het Antilliaans Dagblad: Fiscaal onderzoek bij notariskantoren
WILLEMSTAD – De fiscale onderzoeken bij de notarissen vonden en vinden, ondanks de beperkingen van Covid-19, weer doorgang en de medewerking aan de kant van notarissen en adviseurs is daarbij ‘over het algemeen goed’.

Juridische miljoenenstrijd tussen BNP Paribas en Italiaanse prinses verhardt

February 22, 2021 4:51 PM
  • Bezit van Italiaanse Crociani-familie op Curaçao mag van rechter worden verkocht
  • De Crociani's ruziën al jaren met BNP Paribas over een claim van $100 mln
  • Curaçaos trustkantoor United Trust heeft 'geen enkele relatie meer' met Camilla Crociani
Een Italiaanse prinses met zakelijke belangen in Nederland heeft het onderspit gedolven bij diverse rechtbanken in een langslepend conflict met zakenbank BNP Paribas.