Hier kunt u de toespraak lezen van de Procureur-Generaal ter gelegenheid van het defungeren van de President van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie van Aruba, Curaçao, Sint Maarten, Bonaire, Sint Eustatius en Saba, de installatie van haar opvolger en van nieuwe leden van het Hof op 16 augustus 2013.

 

Excellentie de wnd. Gouverneur van Curaçao Mw. mr. van der Pluim-Vrede,

Hooggeachte Autoriteiten,

Mevrouw de President, leden van het Gemeenschappelijk Hof van Justitie en het Openbaar Ministerie,

Dames en Heren.

 

 

Het is mij een genoegen - mede namens het Openbaar Ministerie – Uw Hof te feliciteren met de installatie van onze nieuwe President van het Hof

 

mr Evert Jan van der Poel

 

alsook de installatie van:

 

mr dr. Gerard C. Lewin en

Mw.  mr Marijn C.B. Hubben

 

als Leden van het Gemeenschappelijk Hof.

 

Familieleden en dierbaren van alle geïnstalleerden en uiteraard de betrokkenen zelf,  wens ik – namens het Openbaar Ministerie - veel geluk op deze bijzondere dag.

 

Wij hebben onder de installandi twee zgn. “recidivisten”. 

Mr. van der Poel, is al vier keer eerder uitgezonden naar de West, hierbij wordt zijn uitzending naar Aruba waar hij als Rechter in een bijzondere zaak is opgetreden ook meegerekend. 

Mr.dr. Lewin is ook een oude bekende. Hij heeft evenals mr. van der Poel in het verleden al een waardevolle bijdrage geleverd aan de rechtspraak en wetenschap – hij is aan de UNA gepromoveerd – hier te lande. Wij zien beiden met veel genoegen terugkeren als leden van het Gemeenschappelijk Hof.

Mw. mr. Hubben is weliswaar geen recidivist in de gerechtelijke gelederen maar is geen onbekende op Curaçao, zij heeft eind jaren negentig hier te lande stage gelopen en is in het recente verleden werkzaam geweest bij HBN Law.

 

Verder stel ik met veel genoegen aan u voor  mr. Gert Rip, ook een recidivist. 

Mr Rip is van 2002 tot 2006 Officier van Justitie geweest in de Nederlandse Antillen, met als standplaats Curaçao. In die periode heeft hij zich voornamelijk bezig gehouden met de bestrijding van zware georganiseerde criminaliteit, in het bijzonder de internationale cocaïnehandel, de drugsgerelateerde liquidaties en het witwassen van crimineel vermogen. Tot voor kort was hij Hoofd van de sectie heroïne, cocaïne en witwassen op het Landelijk Parket te Rotterdam.

Bij Landsbesluit van 20 maart 2013 werd hij per 1 april 2013 benoemd tot Officier van Justitie. 

Hij is “terug van weggeweest” en is meteen met de neus in de “criminele” boter gevallen en kon – gelet op zijn reeds opgedane ervaring in de West – meteen een doorstart maken.

Een echte “magistratelijke crimefighter” die wij met genoegen verwelkomen.

Gert, nogmaals welkom. Ik wens je veel sterkte en wijsheid toe.

 

Dames en heren onze installandi zullen rechtspreken in Aruba, Curaçao, Sint Maarten en op de BES-eilanden, alle kleine gemeenschappen. 

Het zijn gemeenschappen waar je als rechter vrij regelmatig justitiabelen, verdachten, advocaten, officieren van justitie of leden van de pers in supermarkten of aan het strand of onder andere sociale omstandigheden ontmoet. Het is haast onmogelijk om in anonimiteit te leven in deze gemeenschappen. Het is zaak om met beide benen in de gemeenschap te staan, wil je van de cultuur kunnen proeven en het hoe en het waarom van het handelen en nalaten van de bewoners willen begrijpen. 

Alhoewel de onpartijdigheid van de rechter boven elke twijfel verheven moet zijn, wordt van de rechter ook een behoorlijke mate van maatschappelijke betrokkenheid verwacht. Het vertrouwen in de rechter en in de rechtspraak moet coute que coute gewaarborgd blijven. Een afbrokkelend vertrouwen kan een rechtstaat doen wankelen en daar zijn wij geen van allen, noch onze landen bij gebaat.

 

De uitspraken van de rechter moeten derhalve niet alleen juridisch goed onderbouwd zijn, maar dienen ook maatschappelijk verantwoord te zijn.

 

Een beslissing tot heenzending van een verkrachter om hem in vrijheid zijn berechting te laten af wachten is in een samenleving als de onze soms even schokkend als het misdrijf zelf.

 

Zonder zich te laten overmeesteren door de maatschappelijke gevoelens en beïnvloeding door derden waaronder ook de media, dient de Rechter onbevangen recht te spreken. U bevindt zich in een samenleving waar velen, ook niet direct betrokkenen, zich voortdurend op basis van vrij beperkte informatie, vaak opgedaan uit de media, een mening aanmeten - met betrekking tot een zaak die nog sub judice is – en deze ook publiekelijk ventileren.

 

Gelijk ook elders in de wereld heeft de verharding van de criminaliteit ook onze gemeenschappen getroffen.

Forse gevangenisstraffen en maatregelen, waaronder het kaalplukken van de veroordeelden, zijn niet per definitie zaligmakend, maar zware en onverbeterlijke criminelen worden daardoor wel voor lange tijd van de straat gehouden, terwijl de voortzetting van hun criminele activiteiten vanuit de gevangenis ook danig wordt bemoeilijkt.

 

De afgelopen periode werden onze samenlevingen met regelmaat geschokt door zeer ernstige gewelddadige overvallen, doorgaans op weerloze burgers. Het algemeen gevoel van veiligheid binnen de samenleving neemt af en alle ogen zijn gericht op het justitieel apparaat.

De aanpassing van de reeds bestaande richtlijnen aangaande “atrako’s”, in het bijzonder op Curaçao, is een reactie van het OM op de sterke roep afkomstig uit de samenleving om de straffen voor het plegen van gewelddadige overvallen een zwaarder punitief karakter te geven.

Tegelijkertijd dient rekening te worden gehouden met de verlaging van de strafmaxima, sinds de invoering van het nieuwe Wetboek van Strafrecht per 15 november 2011 op Curaçao.

Het lijkt mij raadzaam dat thans geëigende stappen worden overwogen om de strafmaxima wederom te verhogen.

 

Een de laatste jaren steeds vaker voorkomende vorm van criminaliteit die naar mijn mening ook een harde aanpak behoeft is, corruptie

 

In een kleine samenleving als de onze kan corruptie sneller dan in een grotere samenleving de maatschappij als geheel ontwrichten. De lijnen zijn kort, familiebanden en vriendenrelaties lopen overal doorheen. Hierbij is er sinds kort in Curaçao en Sint Maarten nog slechts één bestuurslaag. De burgers en de overheid zijn hierdoor nog dichter bij elkaar komen te staan dan voorheen. De interactie tussen burgers en de publieke entiteiten kunnen hierdoor onder druk komen te staan. De gevolgen hiervan zijn niet altijd te overzien. Bij mogelijke misstanden kan het zijn dat de burgers zich terughoudend opstellen teneinde niet in diskrediet te geraken bij de publieke entiteiten en er voor kiezen uit vrees en angst de kaken op elkaar te houden. 

 

Voor de strafrechtspleging is een dergelijke angst- of vreescultuur zeer schadelijk. De opsporing van strafbare feiten wordt ernstig bemoeilijkt wanneer getuigen bijvoorbeeld niet willen of durven verklaren uit angst voor represailles van de zijde van personen over wie zij belastende informatie beschikken. Ter signalering van mogelijke corruptie, zijn verklaringen van getuigen en meldingen van burgers die dicht bij het vuur staan uiterst belangrijk. Bij aanwezigheid van een angst- en vreescultuur  binnen een maatschappij zal bij corruptiepraktijken binnen een bedrijf, instelling of overheidsorganisatie niemand de rol van klokkenluider op zich durven nemen,  met als logische gevolg dat deze praktijken vaak dan ook niet aan het licht komen en onbestreden zullen blijven.

 

De omstandigheden in een democratische rechtsstaat dienen zodanig te zijn dat burgers zich voldoende veilig voelen om hun gedachten en wetenschap waarover zij beschikken, prijs te geven in gevallen waar dit geïndiceerd is. Het mag nimmer zo zijn dat door het melden van misstanden, welke zich bijvoorbeeld voordoen binnen bedrijven of overheidsinstellingen, deze klokkenluiders zelf het slachtoffer worden van hun melding. Er zijn voorbeelden te over die dit kunnen onderschrijven.

Het handelen van klokkenluiders kan worden ingegeven door verschillende beweegredenen die niet altijd even nobel zijn.

Uiteraard zijn er burgers bij die zonder enig (eigen)belang bij het constateren van misstanden in hun omgeving of elders, direct hiervan melding maken

Anderen kunnen klokkenluider worden uit persoonlijke wrok jegens bijvoorbeeld hun werkgever met wie zij in een arbeidsconflict verwikkeld zijn geraakt.

Een laatste voorbeeld betreft een actief in de misstanden participerende klokkenluider die, door gewetenswroeging of andere motieven bewogen, besluit uiteindelijk melding te maken van die wantoestanden.

De scala aan klokkenluiders is divers. 

Het is een vereiste dat, wil men als klokkenluider worden aangemerkt, het eigen belang dient te worden opgegeven en in bepaalde gevallen zelfs geschaad wordt ten faveure van het algemeen belang door het publiekelijk maken van de wantoestand.

 

Dames en heren geachte aanwezigen, mijn pleidooi in dezen is, de noodzaak te onderschrijven om zo spoedig mogelijk te komen met wettelijke waarborgen teneinde de positie van de klokkenluiders binnen onze maatschappijen te regelen.

Eenieder binnen onze gemeenschappen die zich schuldig maakt aan strafbare feiten dient de gevolgen en de verantwoordelijkheid hiervoor te nemen, ook de klokkenluider. Gelijk andere gevallen dient onder bijzondere omstandigheden rekening gehouden te worden met de situatie waarin bepaalde strafbare feiten zich hebben voorgedaan. De bijzondere positie waarin de klokkenluider zich bevindt, zal in een eventuele rechtszaak waarin hij betrokken is uiteraard dienen te worden meegewogen. 

Het streven dient te zijn, dat een ieder zich in een democratische rechtsstaat  vrijelijk kan uiten, zonder bevreesd te hoeven zijn voor represaille. Hiertoe is regelgeving noodzakelijk die voldoende waarborgen behelst waardoor de klokkenluider niet hoeft te vrezen voor ontslag danwel, in daartoe geïndiceerde gevallen recht krijgt, op juridisch, financiële of psychologische hulp. De financiering hiervan dient een wettelijke basis te krijgen. Andere landen, zoals de VS, Canada, Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk zijn ons reeds voorgegaan met de regulering van de positie van de klokkenluider, in Nederland wordt aan wetgeving gewerkt. Dientengevolge hoeven wij het wiel niet uit te vinden.

 

Dames en heren u ziet, er is nog veel werk aan de winkel voor de desbetreffende publieke instanties. Ik zal dit onderwerp voor het moment even met rust laten en overstappen op een ander onderwerp dat ik met gemengde gevoelens op deze middag moet aankaarten, namelijk het vertrek van een zeer gewaardeerde dame uit ons midden mw. mr. Lisbeth Hoefdraad.

 

Mevrouw Hoefdraad, beste Lisbeth, 

 

Aan jouw presidentschap, komt vandaag, met een feestelijke zitting een einde. Ik ben er mij van bewust dat lange toespraken niet aan jou besteed zijn en zal het kort houden.

 

Dames en heren, de scheidende President mw. Hoefdraad heeft mij nl. meermalen op het hart gedrukt mijn toespraak kort te houden. Mijn antwoord hierop luidde dat ik wel de tijd moet nemen haar “de hemel in te prijzen”.

Oh nee zei ze, “mi tin sufisiente banki den shelu kaba (Ik heb reeds voldoende zitplaatsen in de hemel) . Alsjeblieft, laat mij met beide benen op aarde. Hou het kort Dick”.

Lisbeth is zonder enige twijfel een “No nonsense mens”, zakelijk, to the point, geen poespas. Zo heb ik haar leren kennen. Vandaar dat ik ook getracht heb mijn speech volgens het “KISS” principe te schrijven.

KISS staat voor:“ Keep It Short and Simple”. 

 

Andere eigenschappen die Lisbeth karakteriseren zijn:

Intelligentie, sympathie, altijd duidelijk, aanwezig, toegankelijk en reflectief. Het is geen limitatieve opsomming, maar een greep uit de vele kwalificaties die mij te binnen schieten op het moment dat ik mij haar voor de geest haal. 

Kortom, de juiste persoon op de juiste plaats in een vrij turbulente periode die wij achter de rug hebben. Het is haar gegeven dat zij tegen weer en wind de kwaliteit van de rechtspraak hier te lande hoog en de doorlooptijd van de zaken kort heeft weten te houden.

 

Beste Lisbeth ik vind het bijzonder jammer dat jij het Hof verlaat. Ik troost mij zelf met de gedachte dat je gelukkig niet, althans nog niet, van plan bent ons Dushi Korsou te verlaten anders dan met vakantie. Het ga je goed.

 

Dames en heren ik had het zojuist over de betekenis van het woord “KISS”. 

Ik wil thans eindigen met een ander soort “KISS”, met name een Caribische “KISS”. “UN SUNCHI I BRASA CARIBENSE” voor de eerste vrouwelijke President van het Hof die heden na 6 jaar het ambt van president te hebben bekleed, helaas, het Gemeenschappelijk Hof verlaat.

Na deze plechtige zitting zal ik met genoegen “de daad bij het woord voegen!”.

Lisbeth, “goza di bo penshun bon meresí i hopi éxito den futuro”.

 

Ik dank u voor uw aandacht.

 

Willemstad, 16 augustus 2013