Procesvertegenwoordiging in de overzeese praktijk

November 03, 2009 4:08 AM

geschreven door Cindy de la Fuente
donderdag, 29 oktober

In de Nederlandse Antillen en Aruba bestaat geen verplichte procesvertegenwoordiging. Niet in eerste aanleg en ook niet in hoger beroep. Het is dus altijd de vraag door wie partijen vertegenwoordigd zullen worden in een gerechtelijke procedure.

Op grond van de Advocatenlandsverordening kunnen dit zijn:

de (rechts)persoon zelf;
gemachtigden en raadslieden. Deze begrippen worden in de Advocatenlandsverordening en de toelichting daarop niet uitgewerkt, waardoor het verschil daartussen niet geheel duidelijk is. In de praktijk worden hiertoe personen gerekend die incidenteel en binnen eigen kring - dus niet beroepsmatig - in rechte optreden. Zij moeten op vordering van de rechter een machtiging kunnen overhandigen;
zaakwaarnemers. Dit zijn personen die hun beroep maken van het in rechte bijstaan van personen zonder advocaat te zijn. Deze bevoegdheid heeft enkel hij die als zaakwaarnemer staat ingeschreven bij de griffie van het gerecht in eerste aanleg op het eiland waar hij woonachtig is. Zijn op dat betreffende eiland meer dan twee advocaten gevestigd - en dat is in ieder geval zo op Curaçao, Bonaire en St. Maarten en Aruba - dan mag de zaakwaarnemer slechts optreden in zaken waar de vordering een geldsom betreft van ten hoogste ANG. 10.000,- of betrekking heeft op de ontruiming van een gehuurde onroerende zaak;
advocaten.
Verder kan op grond van het Deurwaardersreglement ook een deurwaarder als procesvertegenwoordiger optreden in zaken waar de vordering een geldsom betreft van niet meer dan ANG. 10.000,- en die vordering niet een gedeelte is van een grotere geldsom.

In de Antilliaanse en Arubaanse praktijk kennen we echter nog een procesvertegenwoordiger. Dit is de persoon die zijn beroep maakt van het optreden als gemachtigde, de zogenaamde ‘beroeps’gemachtigde. Omdat de ‘beroeps’gemachtigde geen advocaat is hoeft hij niet - zoals een advocaat - meester in de rechten te zijn; een eed of belofte af te leggen; op het tableau te zijn ingeschreven; een stageverklaring te hebben om zelfstandig te kunnen praktiseren; zich aan de gedragsregels te houden en is hij ook niet onderworpen aan de tuchtrechtspraak. En aangezien hij niet staat ingeschreven als zaakwaarnemer bij de griffie, is hij ook niet gebonden aan de regels die gelden voor zaakwaarnemers. Evenmin is hij benoemd in de hoedanigheid van deurwaarder, waardoor ook de in het Deurwaardersreglement opgenomen regels niet op hem van toepassing zijn.

De ‘beroeps’gemachtigde heeft geen (wettelijk) bestaansrecht, maar wordt hier dikwijls gedoogd. Sterker: hij wordt in gerechtelijke procedures vaak ook nog door de rechter aan het handje genomen onder het mom van het ‘waarborgen van een goede en eerlijke procesgang’. Het behoeft geen betoog dat menig advocaat zich niet kan vinden in deze gang van zaken. Al in 2004 heeft de Orde van Advocaten van Bonaire bij de toenmalige president van het Hof bezwaar gemaakt tegen het tolereren van de ‘beroeps’gemachtigden. Dit heeft (tijdelijk) striktere handhaving tot gevolg gehad, maar tegenwoordig schijnt de ‘beroeps’gemachtigden-business weer te floreren als nooit tevoren.

Het is de rechter die erop moet toezien dat de regels met betrekking tot de procesvertegenwoordiging worden nageleefd. Personen die van het optreden als gemachtigde hun beroep maken, maar die niet behoren tot de daartoe bevoegde beroepsgroepen, moeten de toegang tot de rechtszaal worden geweigerd of niet aan het woord worden gelaten. Door daar niet tegen op te treden zal de kwaliteit van de rechtspleging alleen maar afnemen en daar is uiteindelijk helemaal niemand bij gebaat.

(Source: Mr. Online)