LGO of UPG: Wat is de beste keuze voor Curaçao?

November 24, 2008 4:20 AM

by Dr Flora Goudappel
Universitair hoofddocent Europees recht, Erasmus Universiteit Rotterdam

De keuze voor de status van Curaçao binnen de Europese Unie is om twee redenen actueel. Ten eerste betekent de aankomende nieuwe status van de eilanden van de Nederlandse Antillen binnen het Koninkrijk der Nederlanden een herijking van de Europese status omdat het voor de BES-eilanden eigenlijk onmogelijk is om een volwaardig deel van het Koninkrijk in Nederland te worden als zogenaamde LGO (dit staat voor ‘landen en gebieden overzee’).

In de tweede plaats vertegenwoordigt het wellicht aankomende Verdrag van Lissabon een uitgelezen moment om van status te kunnen veranderen, dus van LGO naar UPG (dit laatste staat voor ‘ultraperifere gebieden’), en de huidige situatie daarmee te heroverwegen. In de huidige Europese Verdragen is het immers niet mogelijk van status te veranderen zonder Verdragswijziging, maar het Verdrag van Lissabon zou wel een mogelijke latere wijziging toestaan. Inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon is daarmee een voorwaarde voor het gedeelde Curaçaose en Nederlandse standpunt om over vijf jaar pas een besluit over de status te nemen.

Samengevat komt het LGO-regime erop neer dat er markttoegang is voor goederen van oorsprong, dus die in de LGO’s zijn geproduceerd en er mogelijkheden zijn voor financiële samenwerking. Bij dit alles vindt geen integratie in de Europese Unie plaats. De uitdrukking ‘wel de lusten, niet de lasten’ gaat zeker op voor de LGO-status, de mogelijkheden die er geboden worden leiden niet tot verplichtingen. Er is sprake van vrijblijvendheid, waarbij via aparte overeenkomsten nadere invulling aan de status kan worden gegeven.

De UPG-gebieden zijn echter volledig deel van de interne markt, met daarbij enige bijzondere aanpassingen vanwege de geografische positie en de economische afhankelijkheid. In vergelijking met de LGO-status betekent dit in de eerste plaats dat al het EG-recht en het EU-recht van toepassing is. Daarbij komt dat het wetgevingsproces met snelheid plaats moet vinden: bij nieuwe Europese regelgeving dient de daarin aangegeven implementatietermijn te worden gehaald. De lidstaat Nederland is verantwoordelijk voor de naleving hiervan en voor de naleving van enig ander probleem of fout met betrekking tot het Europese recht.

Op basis hiervan kan niet anders dan tot de conclusie komen dat, in elk geval op basis van de huidige stand van zaken de LGO-status de beste keuze voor Curaçao vertegenwoordigt. De voordelen van een LGO-status lijken vele malen groter dan die van een UPG-status, zeker als we de wensen van de bevolking van Curaçao daarbij als leidraad nemen. LGO biedt de vrijheid om Europees betrokken te zijn, om bijvoorbeeld Europese subsidies aan te vragen en om vrijwillig Europees recht te implementeren. Slechts een beperkt aantal Europese verplichtingen staat hier tegenover. Gecombineerd met de mogelijkheden die het hoofdstuk in het EG-Verdrag met betrekking tot het EU burgerschap biedt, is dit te verkiezen boven de implicaties van de UPG-status.