Doctoral degree at UNA

February 26, 2010 3:31 PM

Doctorate Judge at the University of the Netherlands AntillesGerard Lewin has earned the degree of Doctor at the auditorium of the University of the Netherlands Antilles (UNA) by publicly defending his doctoral dissertation (“Ph.D.”) “The appeal to the Appellate Court and to the Supreme Court in civil cases in the Netherlands Antilles and Aruba”.

Het gebeurt niet vaak dat een rechter zijn proefschrift verdedigt in het openbaar. Misschien eens in enkele decennia. Gisteren deed Gerard Lewin, sinds 2004 benoemd bij het Hof op de Antillen en Aruba, dat voor een promotiecommissie in een overvolle aula van de Universiteit van de Nederlandse Antillen in aanwezigheid van onder anderen hoogwaardigheidsbekleders, leden van het Hof en advocaten.

‘Het hoger beroep en cassatieberoep in burgerlijke zaken in de Nederlandse Antillen en Aruba’, is een promotieonderzoek dat in relatief korte tijd is geschreven door Lewin en dat door de commissie, waarvan veel leden uit Nederland afkomstig zijn, met veel plezier en bewondering is gelezen. Zo bleek gisteren tijdens de 45 minuten waarin Lewin zijn proefschrift moest verdedigen.
Niet-juristen en derhalve leken zullen waarschijnlijk al snel de draad zijn kwijtgeraakt vanwege de gebezigde juridische termen, maar dat maakte de middag niet minder interessant en wellicht leverde het inspiratie op bij enkele aanwezigen voor een nieuw proefschrift.

Lewin kreeg zijn inspiratie uit het feit dat in 1919 de procesvoering op de Antillen dezelfde voorzieningen kreeg als die van Java en Madura, terwijl die toch best afweken van de Nederlandse wet. Het concordantiebeginsel werd dus niet gehandhaafd. Op het waarom is al eens in de jaren ’50 antwoord gegeven door een andere geleerde. Er waren namelijk niet of nauwelijks professionele rechters, advocaten, bijstanders en deurwaarders aanwezig op de eilanden.

In Nederland kwam in 1919, als reactie op het liberalisme aan het einde van de 19e eeuw, waarin de overheid zich niet moest bemoeien met de handel en bescherming van zwakkeren, juist de socialistische roep dat de overheid wél bemoeienis moest krijgen en derhalve ook rechters partijen op hun verantwoordelijkheden en plichten moesten wijzen. Dat gebeurde als eerste in Oostenrijk. De wetenschap in Nederland wilde dat ook wel, maar in de praktijk gebeurde dit niet. Maar wel in de Nederlandse Antillen, die toch vaak een proeftuin waren voor experimenten van moderne hoogleraren als het ging om bijzondere wetgeving, die hier wel een kans kreeg. Tegenwoordig speelt ook efficiëntie een belangrijke rol. Een rechter wordt immers betaald door de belastingbetaler en is derhalve een overheidsfunctionaris. Partijen dienen zich dus goed voor te bereiden op een proces, zo leidde Lewin zijn proefschrift in.

Simpele kwesties, waar in de ogen van een leek nauwelijks woorden aan vuil gemaakt hoeven te worden, kunnen soms echter leiden tot complexere benaderingen, waarbij meerdere invalshoeken vanuit juridisch oogpunt mogelijk zijn, zo bleek uit de vragen en stellingen van strafrechtgeleerden uit de commissie. “Als de eiser zegt nog 10 gulden te moeten krijgen van gedaagde omdat hij diens lunch vorige week betaald heeft, maar de gedaagde zegt: dat geld heb ik gelijk teruggegeven ná de lunch, dan speelt voor de leek waarschijnlijk alleen de vraag óf het geld is terugbetaald. Maar heeft de leek nu gelijk of de jurist”, luidde de eerste vraag. “Het is natuurlijk maar een voorbeeld”, zei de promovendus. En de eerste rechter zal waarschijnlijk de leek volgen. Maar de partij die verloren heeft zal na afloop zeggen dat hij het anders heeft bedoeld en voor hem of haar bestaat dan het hoger beroep, dat een opstap is naar de verschillende invalshoeken waarmee een rechter naar de kritiek kan kijken. In het proefschrift komt ook kort het voorstel aan de orde om de werkwijze van de Hoge Raad (voor cassatie) te wijzigen door niet meer álle zaken te behandelen maar een selectie te maken. Voor de Antillen en Aruba is dat volgens Lewin niet nodig, omdat van hieruit slechts een beperkt aantal zaken naar de Hoge Raad worden gestuurd. En die worden na behandeling nauwelijks gemotiveerd, vorig jaar in slechts drie van de twaalf gevallen, een feit waarover Lewin zijn afkeuring duidelijk liet doorschemeren.

De Laudatia werd uitgesproken door de bekende Nederlandse hoogleraar Arthur Hartkamp, die kort inging op de levensloop van Lewin. Hij studeerde na het gymnasium in vier jaar af in de geactuarieerde wetenschap en werkte daarna als actuaris in Brussel en Den Haag. Ook deed hij het post HBO-examen voor beleggingsanalyst. “Je bent dus niet dom”, constateerde Hartkamp droog. Maar Lewin wilde rechter worden. Na een verblijf van zes jaar op de Antillen keert hij met zijn gezin weer terug naar Nederland, waar hij bij het Gerechtshof Amsterdam zal worden geïnstalleerd. Behalve rechtspreken kan hij ook goed debatteren, cartoons tekenen en kent hij alle werken van The Beatles.

G.C.C. Lewin
Het hoger beroep en het cassatieberoep in burgerlijke zaken in de Nederlandse Antillen en Aruba
Serie Burgerlijk Proces & Praktijk, deel VII
Deventer: Kluwer 2010, 360 p., 65 euro, ISBN 978-90-13-07225-9
www.kluwershop.nl

26 February 2010