In de Verenigde Staten loopt al enkele jaren een onderzoek naar witwaspraktijken bij Rabobank N.A, een volledige dochteronderneming van Rabobank. Het onderzoek concentreert zich op het inmiddels gesloten filiaal in Calexico, een kleine stad aan de grens met Mexico. Het Sinaloa-drugskartel controleert Mexicali, de stad aan de andere kant van de grens, en de regio staat bekend om de bloeiende drugshandel.

 

Het Amerikaanse OM onderzoekt of de narco's hun inkomsten bij Rabobank N.A. hebben witgewassen. De bank is sinds 2006 meerdere keren door federale autoriteiten op de vingers getikt wegens gebrekkige inspanningen om witwassen te voorkomen. Anonieme bronnen vertelden persbureau Bloomberg dat justitie in de VS voldoende bewijs heeft om een strafrechtelijk proces te beginnen tegen de bank. Medewerkers zouden bewust documenten hebben achtergehouden voor de controleurs en hebben nagelaten verdachte transacties te melden.

 

'Rabobank verleent volledige medewerking aan het onderzoek en doet daarover geen inhoudelijke mededelingen', zegt woordvoerder Hendrik-Jan Eijpe. Hij benadrukt dat de controlemechanismen bij Rabobank N.A. zijn aangescherpt. 'We hebben het uiterste gedaan om goede maatregelen te nemen en zijn van mening dat de bedrijfsvoering bij onze dochtermaatschappij inmiddels aan de juiste voorwaarden voldoet. We hopen deze zaak uit het verleden snel achter ons te kunnen laten', aldus Eijpe.

 

Sluiter en zijn cliënten besloten in Nederland aangifte te doen zonder eerst het resultaat van het onderzoek in de VS af te wachten. Ze verklaren dat door te verwijzen naar de Libor-zaak, waarin Rabobank een boete van 774 miljoen dollar betaalde wegens het manipuleren van rentetarieven. 'Er is toen ook geprobeerd om in Nederland een strafrechtelijk onderzoek te beginnen', aldus de advocaat. 'Dat verzoek werd afgewezen omdat er al te veel onderzoek was gedaan en omdat er strafrechtelijke manco's kleefden aan dat andere onderzoek. Dit keer willen we dus niet te lang wachten.'

 

Sluiter vertegenwoordigt Fernando Hernández, een in Nederland woonachtige Mexicaan. Hernández doet de aanklacht samen met het mede door hemzelf opgerichte SMX Collective, een organisatie die zich inzet voor mensenrechten in Mexico. Volgens Hernández spelen financiële instellingen als Rabobank een sleutelrol bij het succes van de drugskartels. Hij vraagt het Openbaar Ministerie om zowel de bank als instituut, als haar leidinggevenden te vervolgen voor medeplichtigheid aan moord en misdrijven tegen de menselijkheid.

 

'Rabobank moet hebben geweten van de aanwezigheid van drugskartels, desondanks hebben ze de ogen gesloten', zegt advocaat Sluiter, bekend van het 'minder Marokkanen'-proces tegen Geert Wilders, en de aangifte tegen de vader van koningin Máxima, Jorge Zorreguieta. 'Door met die wetenschap wit te wassen, neemt de bank deel aan een criminele organisatie.'

 

Rabobank-woordvoerder Eijpe wil geen antwoord geven op de vraag of de bank op de hoogte was van de aanwezigheid van drugskartels in Calexico. Oud-medewerkers van Rabobank N.A. hebben niet gereageerd op interviewverzoeken.

 

Het is niet voor het eerst dat een bank wordt beschuldigd van witwassen van drugsgeld. In 2012 gaf de Britse bank HSBC toe 881 miljoen dollar (820 miljoen euro) te hebben witgewassen voor Colombiaanse en Mexicaanse drugskartels. De bank kwam tot een schikking van bijna 2 miljard dollar, en voorkwam daarmee strafrechtelijke vervolging door de Amerikaanse autoriteiten. Vorig jaar bleek dat dit was gebeurd onder druk van George Osborne, destijds de Britse minister van Financiën. Hij waarschuwde dat vervolging tot 'een mondiale financiële ramp' zou kunnen leiden.

 

Onschendbaar

Volgens Antonio Maria Costa, die van 2002 tot 2010 hoofd was van het VN-kantoor voor de Bestrijding van Drugs en Criminaliteit (UNOCD), ligt daar de kern van het probleem. 'Er zijn hele goede internationale conventies om witwassen te bestrijden. Maar de wetten worden slecht toegepast. Regeringen durven banken niet aan te pakken. Bankiers staan boven de wet.'

 

Mexicaanse autoriteiten schatten dat de drugskartels zo'n 65 miljard dollar (60 miljard euro) winst per jaar maken. Het UNOCD stelde in 2011 in een rapport dat slechts een procent van de wereldwijde illegale geldstroom door autoriteiten in beslag wordt genomen. De rest wordt witgewassen. Banken spelen daarbij een centrale rol.

 

'Er is nog nooit een bank gesloten wegens witwassen', zegt Costa. 'En er is nog nooit een bankier achter de tralies beland. Banken krijgen een boete die slechts enkele procenten bedraagt van de jaarlijkse winst. Ze zullen doorgaan met witwassen zolang ze immuun zijn en zolang regeringen hen de hand boven het hoofd houden.'

 

Advocaat Sluiter en zijn cliënten hopen dat daar met deze zaak verandering in komt. 'De kans is aanwezig dat het in de VS tot een schikking komt', aldus Sluiter. 'De Amerikaanse justitie laat bovendien de gevolgen van het witwassen voor de Mexicaanse bevolking buiten beschouwing. Wij willen dat de Nederlandse justitie een onderzoek begint en dat gat vult. Deze zaak kan dan een precedent scheppen en er wellicht aan bijdragen deze praktijken een halt toe te roepen.'