WILLEMSTAD — Het Hoofdstembureau waarschuwt, net als het Openbaar Ministerie eerder, voor stemfraude in verband met de Statenverkiezingen op 30 september.

 

Het is de kiezer verboden het stemhokje te betreden met een fototoestel, telefoon of welk ander voorwerp dan ook waarmee fotografische portretten van het stembiljet kunnen worden gemaakt. Als straf wacht de overtreder een maand hechtenis of een geldboete.

 

Het betreft een ordemaatregel, aldus bestuurslid Charles do Rego, om de vrijheid van het kiesrecht te waarborgen. Het Hoofdstembureau is ook bevoegd om een dergelijke maatregel te nemen, aldus Do Rego.

 

Het bewijzen van stemfraude is sinds het vonnis uitgesproken in de zaak Masbangu (onder meer de oom van politicus Theo Heyliger is daarbij vrijgesproken), onderwerp van gesprek bij diverse bevolkingsgroepen.

 

In dat vonnis concludeert het gerecht dat het aannemen van geld of giften van politici niet vanzelfsprekend als ‘vote buying’ kan worden beschouwd, zeker indien de betaalde persoon zich vrij voelde om te stemmen op de politieke partij van zijn/haar keuze. Er dient hiervoor een duidelijke overeenkomst zijn tussen de politici en de kiezer. Het OM op St. Maarten deelt deze mening niet en haalt daarbij aan dat er in deze gevallen sprake kan zijn van een stilzwijgende overeenkomst.

 

Betaling

 

Bij de vorige verkiezingen op Curaçao namen tal van kiezers foto’s van hun stembiljet om dat daana als bewijs te gebruiken om betaling te eisen van politieke partijen. In verband hiermee eisten bezorgde burgers dat het OM maatregelen zou nemen om dit te voorkomen. Er werd zelfs van het OM geëist in de sociale media om agenten in burger bij de stembureaus in te zetten, zodat men signalen kan constateren. Dit gebeurt niet, het OM roept iedereen op om aangifte te doen bij het constateren van stemfraude. Het OM zal voor de komende verkiezingen ook alert zijn op signalen over het aannemen van geld of goederen van vertegenwoordigers van politieke partijen, en waar mogelijk overgaan tot opsporing en vervolging. Volgens het OM kunnen schuldigen conform het Wetboek van Strafrecht hiervoor maximaal twee jaar celstraf krijgen. Tevens is het mogelijk dat iemand die veroordeeld wordt voor omkoping, ontzet wordt uit bepaalde rechten. Dat kan inhouden dat een veroordeelde niet meer mag stemmen dan wel zich niet meer verkiesbaar mag stellen.

 

Geen wettelijke basis

 

Advocatenkantoor Sulvaran en Peterson geeft hierop aan dat de ordemaatregel van het Hoofdstembureau geen wettelijke basis is om iemand te veroordelen voor het meenemen van een fototoestel in het stemhokje of voor het maken van foto’s van het stembiljet.

 

Eldon ‘Peppie’ Sulvaran legt uit dat men dit in een Landsverordening moet regelen en zolang dit niet zo is, men niemand kan opsluiten op de grond van het maatregel. Hij haalt het kiesreglement aan. Volgens Sulvaran staat nergens daarin dat de landswetgever de overheid heeft gemachtigd om iemand te kunnen (vervolgen en) straffen.

 

Hij haalt tevens een vonnis van de rechtbank Den Haag aan van 8 mei 2014, waarin duidelijk wordt uitgelegd dat het maken van fotografische zelfportretten door kiezers met hun ingevulde stembiljet niet verboden is. De Stichting Bescherming Burgerrechten en een particulier hadden in een kort geding bij de rechtbank Den Haag gevraagd om een rectificatie, omdat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ronald Plasterk in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 onder meer had getwitterd: “Ik roep niet op om een #stemfie te maken, maar het mag wel.” Deze trend kreeg dus de naam ‘stemfies’, een variant dus op de ‘selfie’. Plasterk hoefde niet te rectificeren.

 

Kieswet

 

Het is de bedoeling om de nieuwe verkiezingen onder een nieuwe kieswet te laten plaatsvinden. De stemfies die bij de vorige verkiezingen werden gemaakt, waren aanleiding om voor een verbod te pleiten. De wet die nu op tafel ligt, zal dit moeten verbieden. Deze wet is echter nog niet in de Staten behandeld. Nieuw in dat wetsvoorstel is dat bij inwerkingtreding het verboden zal zijn om foto’s in het stemhokje te maken.

 

Advocaat Chester Peterson verduidelijkt verder dat het stemgeheim de kiezer beschermt, maar als die persoon iedereen wil laten weten op wie hij heeft gestemd, mag hij dat bekendmaken, ook met een stemfie dus. “Ik ga zeker een foto maken van mijn stembiljet.”

 

Amigoe