Koos BoerMorele verontwaardiging over belastingontwijking? Hoogleraar Belastingrecht Koos Boer (Universiteit Leiden) heeft begrip voor de publicitaire storm die opstak na het uitlekken van de Panama Papers.

 

“Ik begrijp ook wel dat mensen naar het morele aspect kijken. Maar het plaatst de juridische praktijk voor grote problemen. Want wat de een moreel acceptabel vindt, vindt de ander onaanvaardbaar.”

 

De Panama Papers onthullen grootschalige belastingontwijking door staatshoofden en andere beroemdheden doordat 11,5 miljoen documenten van het Panamese advieskantoor Mossack Fonseca in handen kwamen van de onderzoeksjournalisten van ICIJ. In veel gevallen gaat het om constructies als offshore en trusts.

 

“Ik begrijp goed dat je niet alles moet doen wat wettelijk kan,” zegt Boer. “Men neemt juristen kwalijk dat ze zich achter regels verschuilen. Maar je wilt toch ook weten waar je aan toe bent. Het is zonder wetten onmogelijk om je rechtspositie te bepalen. Obama heeft terecht gezegd: als je het anders wilt, moet je de wet aanpassen.”

 

Inmiddels zijn ook namen van Nederlandse juristen opgedoken in de Panama Papers. Naast wijlen Jos van der Vorm (raadsheer in de belastingkamer van de Hoge Raad) worden de fiscalist Bernard Stuivinga en het Rotterdamse kantoor Ploum Lodden Princen genoemd. Koos Boer vindt het lastig om daarover te oordelen: “We weten niet wat er is gebeurd. Het kan best zijn dat de klanten alles keurig hebben opgegeven. Dat is het moeilijke: van de 11,5 miljoen Panama Papers heb ik er geen een gezien.”

 

Wat raadt Boer de mensen aan die nu in de schijnwerpers staan? “Ze zitten nu in het defensief, gedwongen om dingen uit te leggen. Daar kun je je twijfels bij hebben, want primair ben je verantwoording schuldig aan de Belastingdienst. En het is heel moeilijk om je publiekelijk te verweren tegen iets dat onduidelijk is.”

 

Hij vervolgt: “De sector wordt vooral gevraagd meer openheid te geven, uit te leggen wat men doet, en ik denk dat de sector daar ontvankelijk voor moet zijn. Het is goed dat dit verhaal bespreekbaar wordt. Juristen, advocaten en adviseurs kunnen daarbij helpen. Het gaat om ingewikkelde constructies, zeker. Maar mensen hoeven de juridische structuur niet te kennen om iets van het eindresultaat te vinden.”

 

Hoeveel Nederlandse juristen bij dergelijke constructies zijn betrokken, is volgens Boer niet te zeggen. “Het gaat hier om dingen die via trustkantoren lopen. De traditionele belastingadviseur heeft hier waarschijnlijk niet veel mee te maken. Dat geldt voor de meeste fiscaal juristen. Er zijn zoveel specialismen: mensen uit de hoek van loonbelasting en BTW staan hier bijvoorbeeld helemaal buiten.”

 

Belastingontwijking is lastig tegen te gaan zolang landen verschillende belastingregimes hebben. Maar Koos Boer wijst erop dat de OESO en de EU hard bezig zijn om tot betere afstemming te komen. “Alles harmoniseren is een utopie,” denkt hij. Toch denkt hij niet dat het uitbannen van de meest voorkomende vormen van belastingontwijking ook een utopie is. “Maar wel een kwestie lange adem, met nationale regelgeving en verdragen op EU- en OESO-niveau.”

 

Bron: Mr.