DEN HAAG — De Tweede Kamer was vandaag eensgezind in haar oordeel over de Isla-raffinaderij: er is sprake van een schending van de mensenrechten en van ondeugdelijk bestuur.

 

De PvdA wil die mening zwart-op-wit vastleggen in een motie om zo extra druk uit te oefenen op partijgenoot minister Ronald Plasterk, die wel wil helpen, maar niet wil ingrijpen.

 

Met name PvdA-Tweede Kamerlid Roelof van Laar was vanmiddag heel stellig. Hij erkende dat de Rijksministerraad voorafgaand aan een aanwijzing moet beoordelen of er sprake is van nationaal redres ofwel eigen acties van de regering van Curaçao om de situatie te verbeteren. “Maar de PvdA heeft niet de verwachting dat de nationale overheid nog op gaat treden”, zei hij. “Sterker nog, de overheid schaart zich aan de kant van de raffinaderij bij rechtszaken.” In zijn pleidooi om in te grijpen, trok Van Laar vervolgens de vergelijking met de financiële aanwijzing voor Aruba en de integriteitsaanwijzing voor St. Maarten. In beide gevallen hadden de regeringen nog altijd mogelijkheden om de problemen zelf aan te pakken, maar werd er toch ingegrepen. “De Rijksministerraad had namelijk niet de verwachting dat die mogelijkheden benut zouden worden”, zei hij.

 

Van Laar kreeg bijval van Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) en Sjoerd Sjoerdsma (D66). “Dit klinkt als een doorbraak”, prees Sjoerdsma zijn collega-Kamerlid Van Laar. De D66-parlementariër stelde voor om de Curaçaose regering in ieder geval alvast te waarschuwen dat de Isla-problematiek een Koninkrijksaangelegenheid wordt als er niet op korte termijn gehandhaafd wordt. Van Tongeren omschreef de Isla-raffinaderij als het ‘op afstand grootste fossiele schandaal binnen het Koninkrijk’ en sprak haar twijfels uit over het nut van adequate handhaving. Zelfs al zou de raffinaderij de uitstoot beperken, dan nog is er sprake van een schending van mensenrechten. De geldende normen zijn uit 1979 en dus zwaar verouderd. Nederland draagt bovendien verantwoordelijkheid voor het vinden van een oplossing, omdat het hele Koninkrijk moet voldoen aan de afspraken van de klimaattop in Parijs, waaronder een drastische vermindering van de uitstoot van koolstofdioxide (CO2), aldus Van Tongeren.

 

PvdA, D66 en GroenLinks zochten de steun van de VVD, verwijzend naar een motie uit 2008. Zelfs VVD-leider Mark Rutte, destijds lid van de Tweede Kamer, vond toen dat mensenrechten werden geschonden. Tweede Kamerlid André Bosman erkende dat er ook nu mensenrechten worden geschonden en er sprake is van ondeugdelijk bestuur. Maar hij benadrukte dat de raffinaderij en volksgezondheid de verantwoordelijkheid zijn van Curaçao. “We kunnen hier wel debatteren over de Isla, maar het gaat erom wat Curaçao wil. De Curaçaose pers en Statenleden moeten aandringen op duidelijkheid”, zei hij. Bosman kreeg het verwijt dat de VVD Curaçao in de kou laat staan, maar dat wees hij van de hand. “Als ze hulp willen, dan hoeven ze maar te bellen. Maar we gaan Curaçao niets opleggen.”

 

 

 

Smerige toestand

 

Bosman zei daar in feite hetzelfde mee als minister Plasterk. “Ik twijfel er niet aan dat de Isla-raffinaderij een smerige toestand is. Ik voel ook een morele verantwoordelijkheid om te helpen. Daarom heb ik ook een rondje gemaakt langs de Nederlandse ministeries om te vragen waar we kunnen helpen”, zei hij. Maar voor een aanwijzing door de Rijksministerraad voelt Plasterk niets, zelfs al gaat het alleen om de opdracht om huidige milieunormen te handhaven. “Als de Rijksministerraad ingrijpt, dan moeten we ook rekening houden met de consequenties daarvan”, aldus Plasterk.

 

“Handhaven kan alleen als de raffinaderij moderniseert en bij een investering voor modernisering wordt rekening gehouden met de plannen op de lange termijn”. Een aanwijzing heeft financiële gevolgen voor Curaçao en waarschijnlijk ook Nederland, zei hij. De PvdA, GroenLinks en D66 vonden echter dat eventuele toekomstplannen niets te maken hebben met een opdracht om de huidige normen te handhaven.

 

 

Europees Hof

 

Volgens Plasterk is er bovendien ook nog geen reden voor ingrijpen of een voorzichtige waarschuwing, die in de praktijk ook neerkomt op een aanwijzing. “Er is geen grond om te concluderen dat er sprake is van ondeugdelijk bestuur. Er is ook geen grond om te concluderen dat er sprake is van een schending van mensenrechten”, zei hij. Hij wees erop dat de Isla-raffinaderij hoog op de agenda staat van de Curaçaose regering en bevolking en dat er rechtszaken over gevoerd worden; allemaal signalen dat er serieus aandacht voor is. Het oordeel of er sprake is van mensenrechtenschendingen is uiteindelijk aan het Europees Hof, net zoals dat het geval was met betrekking tot de gevangenissen, zei hij. “Het is niet aan de minister van Koninkrijksrelaties om dat te beoordelen.”

 

Motie

 

Die terughoudendheid van Plasterk was voor Van Laar reden om een motie aan te kondigen, waarin de Tweede Kamer zich uitspreekt over de vraag of er mensenrechten worden geschonden en er sprake is van ondeugdelijk bestuur.

 

Plasterk deed overigens wel een aantal toezeggingen. Hij beloofde dat hij zich sterk zal maken voor een nieuw onderzoek naar de schade door de raffinaderij, zich in zal zetten voor meer milieubewustzijn op Curaçao en aan zal dringen op een reactie van de Curaçaose regering op de aangeboden Nederlandse hulp.

 

Amigoe