Sinds 2009 zijn telecombedrijven verplicht om gegevens van klanten een jaar te bewaren. Het Europese Hof oordeelde afgelopen voorjaar echter dat het massaal opslaan van bel- en internetdata een zware aantasting van de privacy van gebruikers is. 

 

Daardoor zitten telecombedrijven in een spagaat. "Aan de ene kant worden wij door de wet verplicht om gegevens van onze klanten te bewaren. Terwijl dat volgens Europese regelgeving niet meer mag. Daardoor lopen wij het risico dat we hiervoor aansprakelijk worden gesteld door onze klanten," zegt Alex Bik van BIT in het NOS Radio 1 Journaal.

 

Minister Opstelten maakte onlangs bekend dat hij de wet wil aanpassen, maar dat hij de grootschalige opslag van gegevens wel wil voortzetten. Opstelten wil alleen de toegang tot die gegevens beperken door een rechter te laten beslissen of data in een onderzoek mogen worden gebruikt. 

 

"Het is te zot voor woorden dat de Nederlandse regering zich niet aan de wet houdt. Het Europees Hof en de Raad van State hebben allebei aangegeven dat deze wet in strijd is met allerlei grondrechten", aldus Bik.

 

 

Justitie kan de bel- en internetgegevens onder meer gebruiken bij het bestrijden van terrorisme. In het voorjaar bleek dat politie en opsporingsdiensten amper gebruik maken van opgeslagen internetdata. De politie zou te weinig kennis in huis hebben.

 

 

De Wet Bewaarplicht Telecommunicatie wordt afgeschaft is in strijd met fundamentele grondrechten die privéleven, communicatie en persoonsgegevens beschermen, zo oordeelden zowel de Raad van State als het Europese Hof van Justitie eerder. De Nederlandse regering weigert niettemin de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie buiten werking stellen.

 

Privacyrechten

 

Het Europese Hof van Justitie verklaarde in april van dit jaar de Dataretentierichtlijn 2006/24/EG in zijn geheel en met terugwerkende kracht ongeldig. Volgens het Hof is het lange tijd vastleggen van communicatiegegevens van iedereen, zonder concrete verdenking, in strijd met fundamentele rechten van privacy. Er moeten volgens het Hof objectieve criteria worden toegepast om de noodzaak van verzamelen en opslaan vast te stellen, en er moet voorafgaande controle zijn door een onafhankelijk instantie of rechter. Het onbeperkt ongericht verzamelen van metadata in het kader van zogenaamde ‘mass surveilance’ is volgens het Hof niet toegestaan.

 

Raad van State

 

In Nederland is regelgeving op dit gebied vastgelegd in de Wet Bewaarplicht Telecommunicatie, die grotendeels overeenkomt met de Dataretentierichtlijn. De wet houdt in dat telecombedrijven en internetproviders diverse gegevens over internet- en telefoniegebruik zes tot twaalf maanden moeten bewaren zodat Justitie die kan gebruiken voor het handhaven van de wet. De Raad van State oordeelde onlangs dat de wet in strijd is met de grondrechten die privéleven, communicatie en persoonsgegevens beschermen. De Nederlandse regering legt het advies van de Raad van State naast zich neer en weigert de wet buiten werking te stellen. Naleving van de wet zal worden gehandhaafd.

 

Bronbescherming

 

NVJ-secretaris Thomas Bruning vindt dat er geen enkele waarborg is voor bronbescherming. ‘Telecombedrijven en internetproviders zijn nu verplicht een grote hoeveelheid gegevens over de communicatie van alle burgers te bewaren. Ook van journalisten. En ze moeten die gegevens op verzoek aan de overheid verstrekken.’

 

Volgens Fulco Blokhuis, partner bij Boekx Advocaten is de Nederlandse regelgeving in strijd is met de geldende Europese fundamentele grondrechten. ‘Dat is even verontrustend als onwenselijk. Het handhaven van deze wet is onrechtmatig, zowel richting burgers als richting bedrijven die verkeersgegevens onder zich hebben en moeten houden.’

 

Kort geding

 

Otto Volgenant van Boekx Advocaten: ‘Nu minister Opstelten van Veiligheid en Justitie de Nederlandse wet voor de bewaarplicht van telecomgegevens niet wil afschaffen, gaan we de rechter verzoeken de wet buiten werking te stellen, dan wel te verbieden dat deze wet nog wordt toegepast. We zullen zeer binnenkort een kort geding aanhangig maken.’

 

Tot de coalitie die het kort geding starten behoren Privacy First, internetprovider BIT, de NVJ, de Groep Publiekstijdschriften van het Nederlands Uitgeversverbond, NDP Nieuwsmedia en de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten.

 

Bron: Nederlandse Vereniging van Journalisten