Belastingontduiking en –ontwijking, accijnzen binnen de Europese Unie, interpretatie van belastingverdragen. Het zijn onderwerpen die vrijdag en zaterdag tijdens de vierde jaarvergadering van de International Association of Tax Judges (IATJ) aan de orde komen.

 

Zo’n zestig belastingrechters uit de hele wereld komen naar Nederland om kennis en ervaring over deze onderwerpen uit te wisselen. 

 

Het gerechtshof in Amsterdam is vrijdagmiddag een dagdeel gastheer van de conferentie. De rest van de conferentie wordt gehouden bij het in Amsterdam gevestigde instituut International Bureau of Fiscal Documentation (IBFD). De Raad voor de rechtspraak sponsort deze bijeenkomst van de IATJ.

 

Multinationals

 

Een actuele discussie betreft multinationals die door de vestiging van bijvoorbeeld een hoofdkantoor in landen met een vriendelijk belastingklimaat zo min mogelijk belasting betalen. Waar belastingontwijking overgaat in belastingontduiking, is niet zelden lastig aan te geven. “Dit is een onderwerp dat op de conferentie vast en zeker ter sprake zal komen”, verwacht Eveline Faase, persrechter bij het gerechtshof Amsterdam, raadsheer bij de belastingkamer van het hof en tevens raadsheer van de in het hof gehuisveste Ondernemingskamer (een kamer van het hof die, landelijk, juridische geschillen in vennootschappen beoordeelt en beslecht). “Met zo’n onderwerp kan je als belastingrechter te maken krijgen. Interessant is dan om te horen hoe buitenlandse collega’s hier tegenaan kijken. In Nederland wordt nu naast belastingontduiking ook belastingontwijking door de publieke opinie veroordeeld, maar wellicht is dat in buitenlanden niet zo? En het is zinnig om erover te praten, want als er al iets aan gedaan kan worden, moet dat toch in groter verband gebeuren via internationale verdragen. Zoals staatssecretaris Frans Weekers van Financiën ook heeft laten weten.”

 

Objectief versus subjectief

 

Faase zit zelf vrijdagmiddag een sessie voor over ‘Objectief recht en subjectieve rechters’. Geert Corstens, president van de Hoge Raad, geeft in dit verband een presentatie. Faase: “Bij dit onderdeel van de conferentie gaat het erom dat je als rechter mogelijke subjectieve percepties bij jezelf leert herkennen. Als rechter kan je je nooit volledig losmaken van je eigen geweten of je eigen gevoel van redelijkheid. En mogen bijvoorbeeld politieke opvattingen van de rechter al of niet expliciet een rol spelen? Je zou er ook voor kunnen kiezen deze te laten meewegen. Op zich is dit een algemeen juridisch onderwerp, maar dat kan ook heel goed worden vertaald naar belastingonderwerpen. Zo valt te denken aan het objectieve recht bij internationale winstdrainage: wanneer is per saldo een buitenlandse winstbelasting naar Nederlandse maatstaven redelijk? Bij een tarief van 10 procent? Of bij 15 procent, of 25 procent? Een meer subjectieve rechter zou die open norm kunnen invullen naar van tijd tot tijd heersende publieke noties. Maar dat vereist een toetsbare, politieke afweging en keuze van de rechter..... ” 

In dit verband noemt Faase ook de discussie over ‘discenting opinions’: in Angelsaksische rechtsstelsels maken rechters in meervoudige kamers het bekend als de opvattingen in de raadkamer niet eensluidend zijn. In Nederland spreken meervoudige kamers met één mond: als de rechters het onderling niet eens zijn, blijft dat het geheim van de raadkamer (de kamer waarin rechters beraadslagen). Faase: “Een dankbaar onderwerp om over van gedachten te wisselen met de buitenlandse collega’s.” De conferentie vrijdag en zaterdag telt in totaal zeven inhoudelijke sessies over uiteenlopende belastingonderwerpen.

 

Vierde keer

 

Het is de vierde keer dat de International Association of Tax Judges bijeenkomt. Vorig jaar was de conferentie in Duitsland bij de Bundesfinanzhof in München. Een jaar eerder kwamen de belastingrechters naar Parijs. De oprichtingsvergadering van de IATJ was in 2010 in Rome. De IATJ is destijds opgericht om te fungeren als ‘forum voor rechters om informatie en kennis uit te wisselen en standpunten te delen’.