Daarmee maakte De Brauw een deel goed van de eerdere omzetdaling van ongeveer 20% ten opzichte van 2008, het laatste echte topjaar. Andere kantoren die qua omzetontwikkeling gunstig afsteken zijn het Utrechtse Benthem & Keulen, met een stijging van ruim 7%, en het Eindhovense kantoor Deterink, met een stijging van 5,2%.

De groep als geheel leverde afgelopen jaar ruim 1% omzet in. De rode draad bij de verklaring van deze ontwikkeling is de tariefdruk. De legal counsels van de grote klanten vinden al jaren dat zij te veel betalen voor juridische dienstverlening en zetten druk op de tarieven. Een van de methodes is het uitschrijven van tenders voor grotere opdrachten. ‘De tijd dat alle opdrachten automatisch naar de huisadvocaat gingen, is voorbij’, zegt Marc Ynzonides, bestuurder bij De Brauw. ‘Ook worden er steeds vaker afspraken gemaakt over een vaste prijs.’

 

Verder brengen advocatenkantoren onder druk van de klanten differentiatie aan in hun tarieven. ‘Je moet reageren op de vraag van de klanten. Voor standaardwerkzaamheden rekenen wij een lager tarief’, zegt Frederieke Leeflang, managing partner bij Boekel De Nerée, ‘het kleinste Zuidas-kantoor’. De tariefdifferentiatie is een deel van de verklaring voor de omzetdaling van Boekel, die in 2012 ruim 4% bedroeg. ‘Verder zijn we vorig jaar met meer junior juristen en partners gaan werken. Dat is van belang voor de ontwikkeling van het kantoor, maar de gemiddelde tarieven liggen wel lager bij junioren.’

Naast de tariefdruk speelt bij veel kantoren ook de herstructurering van de activiteiten een rol bij de omzetdaling. Houthoff Buruma wist in 2010, tegen de trend in, de omzet nog te laten stijgen. Het kantoor beschikt over praktijken die redelijk crisisbestendig zijn. Een voorbeeld is de insolventiepraktijk, die met grote faillissementen zoals Lehman Brothers en DSB veel extra omzet wist te generen. Maar inmiddels zit het kantoor al twee jaar in de min. De omzet daalde in 2011 met ruim 2% en in 2012 met ruim 6%.

 

Volgens hoofd marketing Jaap Bosman hangt deze ontwikkeling nauw samen met ‘de concentratie van Houthoff op hoogwaardige praktijken’. Praktijken die niet in deze strategie passen worden afgestoten. Een voorbeeld is de verzekeringspraktijk, waar schades voor grote verzekeraars werden afgehandeld. De praktijk is grotendeels opgeheven, en de partners en hun medewerkers zijn vertrokken.

Het afstoten van praktijken die onvoldoende renderen speelt bij meer kantoren. Het middelgrote kantoor Nysingh uit Apeldoorn heeft in 2012 ruim 6% omzet ingeleverd. Volgens financieel manager Frans Ruiter heeft het kantoor last gehad van de prijsdruk binnen de advocatuur, maar is dat niet de hele verklaring. Nysingh heeft ook het notariaat gereorganiseerd en afscheid genomen van de insolventiepraktijk. Bovendien heeft het kantoor zich toegelegd op de zakelijke markt en het grootste deel van de dienstverlening aan particulieren afgestoten.

 

Het gevolg van de herstructurering van de activiteiten is dat het personeelsbestand bij de meeste kantoren terugloopt. Bij Nysingh daalde het aantal personeelsleden vorig jaar van 262 naar 234. Het kantoor Boekel De Nerée heeft vorig jaar vanwege de digitalisering vooral gesneden in het ondersteunend personeel, dat verminderde van 120 naar 104. Frederieke Leeflang zegt dat ook in 2013 zo’n twintig arbeidsplaatsen zullen vervallen. Was de verhouding tussen directe ondersteuners en advocaten bij Boekel een paar jaar geleden nog 1 op 3, inmiddels, is dat 1 op 5. Het kantoor is er daardoor in 2012 in geslaagd om de kosten sneller te laten dalen dan de omzet, waardoor het bedrijfsresultaat verbeterde.

 

Een van de gevolgen van de krimp in de Nederlandse advocatuur is dat veel kantoren dezer dagen wat ruim in hun jas zitten qua behuizing. Verschillende kantoren aan de Zuidas hebben kantoorvloeren leegstaan. Ook Boekel De Nerée had ruimte over, zegt Leeflang, maar die is inmiddels onderverhuurd. Het besluit om naar de Zuidas te verhuizen stamt bij de meeste kantoren uit de periode van voor de economische crisis. Huurcontracten zijn destijds op de groei afgesloten. ‘Als je personeelsbestand dan krimpt, heb je meters over.’

 

Ook De Brauw blijkt begin dit jaar twee verdiepingen in het kantoor aan de Zuidas, ‘The Rock’, ontruimd te hebben. De kosten die daarmee gemoeid waren, verklaren voor een deel de stijging van de kosten in de jaarrekening van 2012. Op de langere termijn moet deze interne verhuizing de kosten juist drukken.

 

Het kostenpeil van De Brauw is in 2012 ook gestegen doordat ‘alle kantoorgenoten een bonus hebben gekregen’. Die beloning hangt samen met de goede gang van zaken vorig jaar. De omzetstijging van bijna 10% kent volgens Marc Ynzonides verschillende oorzaken. Hij spreekt van ‘een intensivering van de samenwerking met onze klanten, die zijn vruchten afwerpt’. Een van de gevolgen van die strategie is dat De Brauw steeds vaker in het buitenland actief is voor zijn klanten. Dat neemt niet weg dat het kantoor er in zijn jaarverslag van uitgaat dat de omzetstijging van 2012 zich voorlopig niet zal herhalen. Het bestuur verwacht ‘dat de omzet de komende jaren min of meer stabiel zal blijven. De markt blijft volatiel en de huidige prijsdruk zal niet verdwijnen.’

 

(FD)