Crisis hakt in omzet advocatuur

March 15, 2012 5:57 AM

NEDERLAND - Loyens & Loeff en Houthoff Buruma hebben in 2009 een tik gekregen, maar zich daar goed van hersteld. De Brauw Blackstone Westbroek, Stibbe en Nauta Dutilh hebben de afgelopen jaren echt omzet verloren.

Dat blijkt uit een vergelijking door Het Financieele Dagblad van de jaarverslagen 2007, het laatste jaar voor de crisis, tot en met 2010, het eerste jaar na de crisis. Dat de vergelijking niet verder gaat dan 2010 komt doordat de advocatenkantoren als niet-beursgenoteerde nv’s pas dertien maanden na het afsluiten van het boekjaar hun jaarrekening moeten deponeren. Sommige maken ten volle gebruik van die termijn. De meeste kantoren zijn bij navraag wel bereid om nu al het voorlopige omzetcijfer over 2011 bekend te maken.

De grootste dreun kreeg De Brauw. De omzet van het gerenommeerde Zuidas-kantoor zakte van €  149 mln in 2007 tot € 121 mln in 2010, een daling met 19%. Daarbij moet wel aangetekend worden dat De Brauw het in 2010 weer iets beter deed dan in crisisjaar 2009. De omzet van Stibbe en Nauta Dutilh daalde over de vier jaar van 2007 tot en met 2010 met respectievelijk 12 en 10%, maar beide kantoren vertoonden, in tegenstelling tot De Brauw, geen herstel in 2010.

Gespecialiseerde kantoren verliezen meer

Houthoff Buruma en Loyens & Loeff slaagden erin om de omzet over de periode 2007-2010 te laten stijgen met respectievelijk 10 en 6%. Dat zij het beter hebben gedaan dan de andere kantoren schrijven zij zelf toe aan hun bredere praktijk. De Brauw, Stibbe en Nauta zijn de meest gespecialiseerde kantoren.

Zij leggen zich toe op advisering van grote bedrijven en financiële instellingen en hebben alle een grote fusie- en overnamepraktijk. Die M&A-praktijk kan bij een economische crisis al snel stilvallen.

Spreiding heeft een dempend effect

Loyens, qua omzet de grootste van de vijf kantoren, behaalt grosso modo evenveel omzet met fiscaal als met juridisch advies. De fiscale praktijk is de afgelopen jaren goed bestand gebleken tegen de crisis. ‘Als een kantoor zich toelegt op een M&A-praktijk en er zijn geen overnames, dan is het heel stil. Maar de Belastingdienst werkt gewoon door, crisis of geen crisis’, zegt Maarten van der Weijden, bestuursvoorzitter bij Loyens & Loeff. ‘Wij zijn een gespreid kantoor en die spreiding heeft een dempend effect’, aldus Van der Weijden.

Ook in de advocatuur heeft Loyens & Loeff gespreide activiteiten, zegt Van der Weijden. Het kantoor is naast de M&A-praktijk bijvoorbeeld ook actief in bestuursrecht, bank- en effectenrecht en arbeidsrecht. ‘De crisis slaat niet in al die sectoren even hard toe.’

Crisisbestendige activiteiten

Voor Houthoff gaat in zekere zin hetzelfde op. Managing partner Johan Rijlaarsdam legt uit dat zijn kantoor een aantal activiteiten heeft die behoorlijk crisisbestendig zijn. Een voorbeeld is de dienstverlening aan private-equityfondsen en dan met name de fondsen die in handen zijn van vermogende families, de zogenoemde ‘family offices’. Deze partijen zijn niet afhankelijk van de beschikbaarheid van bankkrediet en hebben de afgelopen jaren gewoon geïnvesteerd.

Houthoff heeft ook een sterke insolventiepraktijk. Het kantoor had veel werk aan de faillissementen van DSB en Lehman Brothers. Dat het bij dergelijke zaken om grote bedragen kan gaan, maakt recente berichtgeving van CNN duidelijk. Volgens het televisiestation hebben de 33 betrokken advocatenkantoren tot 31 januari van dit jaar samen een rekening ingediend van € 1,2 mrd.

De Brauw zit aan de bovenkant van de markt

‘De jaren 2007 en 2008 waren topjaren’, zo begint managing partner Martijn Snoep zijn verklaring voor de grote duik in de omzet van De Brauw Blackstone Westbroek in 2009. Een kantoor dat zoals De Brauw opereert ‘aan de bovenkant van de markt’ en kan in dat soort jaren volop profiteren van de stroom fusies en overnames. Zo was De Brauw destijds als adviseur betrokken bij de overname van ABN Amro door het bankentrio.

Maar slaat het economisch klimaat om dan valt een groot deel van deze omzet weg. ‘Als onze ­cliënten geen grote overnames doen merken wij dat’, aldus Snoep. Dat het bij zijn kantoor nog harder is gegaan dan bij bijvoorbeeld Nauta Dutihl komt doordat De Brauw, volgens Snoep, ‘nog meer aan de bovenkant van de markt zit’.

Ingrijpen in de personeelskosten

Alle kantoren hebben als gevolg van de crisis het aantal werknemers verminderd. Die maatregel trof zowel de ‘fee earners’ (partners en juridisch personeel) als het ondersteunend personeel. Na het crisisjaar 2009 heeft vooral De Brauw stevig ingegrepen. In 2010 liep het aantal werknemers uitgedrukt in fte’s met 8% terug. Mede door de omzetstijging van 2% is de omzet per werknemer met 12% stijgen, meer dan bij de andere kantoren.

Ook Nauta en Stibbe hebben in 2010 ingegrepen in de personeelskosten, maar minder hard dan De Brauw. Bij Nauta zakte het aantal werknemers met 5%, bij Stibbe met 3%. Bij Nauta is de omzet per werknemer in 2010 nagenoeg stabiel, bij Stibbe zakte de omzet per werk­nemer in 2010 met 6%.

Omzet 2011 op zelfde niveau als 2010

Hoewel de jaarrekening 2011 nog niet beschikbaar is hebben de kantoren al wel berekend hoe hun omzet zich in 2011 heeft ontwikkeld. Bij alle kantoren ligt de omzet in 2011 vrijwel op het niveau van 2010. Dat betekent dat de crisis van 2009 achter de rug is, maar dat de ‘bonanza’ van 2007 en 2008 nog lang niet teruggekeerd is.

Het is de vraag is of ook de (grotere) advokatenkantoren op de de voormalige Nederlandse Antillen door de crisis in hun omzet zijn gekort.

Anders dan in in Nederland zijn de groteren kantoren op deze eilanden meestal niet in NV-vorm georganiseerd en bovendien niet zo groot dat hun jaarrekening publiek is. Daardoor zijn er geen cijfers bekend met betrekking tot omzet of winst en kan de invloed crisis vooralsnog alleen afgelezen worden aan de krimp of groei van de advokatenkantoren.

Curacao Legal Portal publiceert al 2 jaar een Top 25 Advokatenkantoren met de grootste stijgers en dalers (op basis van het aantal werkzame advocaten). Kijk hier voor de Top 25 Advocatenkantoren Dutch Caribbean 2011.

14 March 2012