Suriname verdrinkt in Chinese schuld

December 19, 2019 10:15 PM
PARAMARIBO - Surinames schuld aan Peking is nu om en nabij een miljard dollar. Het IMF waarschuwt dat de schuld niet verder moet oplopen, maar president Desi Bouterse maakt zich geen zorgen.
 
De schulden van Suriname aan Peking lopen snel op.
Het is een van de loketten waar president Bouterse makkelijk kan lenen.
De toenemende Chinese invloed in het land is zichtbaar.
Wat gebeurt er als Paramaribo de schuld niet kan terugbetalen?
 
Beladen met Chinese cadeautjes landde Desi Bouterse na zijn staatsbezoek aan Peking deze maand weer in Suriname. Twee graafmachines, tien pick-uptrucks, zestien tractoren, honderd waterpompen en $12,3 mln aan schuldkwijtschelding had de Surinaamse president in zijn binnenzak.
 
Niet dat de schuld van Suriname aan China na het bezoek daalt. In de andere binnenzak zaten zeker $500 mln aan toezeggingen voor nieuwe leningen. Voor een waterkering, nieuw asfalt en de modernisering van Johan Adolf Pengel International Airport, waar het staatshoofd zojuist was geland.
 
De schuld aan Peking zal daardoor stijgen tot om en nabij een miljard dollar, een kwart van het bruto binnenlands product. Dat doen weinig landen Suriname na. Op een dit jaar door Harvard-econoom Carmen Reinhart samengestelde lijst van landen met schulden aan Peking, zou het met zo'n percentage in de top 10 belanden.
 
De 74-jarige Bouterse maakt zich geen zorgen over China. 'Heel wat mensen zijn slachtoffer van de antipropaganda', zei hij na terugkeer uit Peking. 'China gaat dít overnemen, China gaat dát overnemen.' Hij vindt het een 'hype'.
De president koestert zijn band met de Chinese machthebber Xi Jinping. Peking, economisch powerhouse van de wereld, heeft diepe zakken. China leende de afgelopen jaren wereldwijd honderden miljarden aan landen die krap bij kas zitten, maar toch nieuwe infrastructuur willen.
 
Prettige bijkomstigheid: Peking stelt geen lastige vragen. Ook niet over de veroordeling van de vriend van de Volksrepubliek tot 20 jaar cel door Surinaamse rechters, nota bene tijdens het staatsbezoek, vanwege zijn betrokkenheid bij de moord op vijftien oppositieleden in 1982.
 
Rode loper
Van oud-kolonisator Nederland heeft de ex-dictator weinig te verwachten. In juli 2000 werd hij door het gerechtshof in Den Haag wegens cocaïnesmokkel bij verstek veroordeeld tot elf jaar.
 
Peking rolt de rode loper uit en rijdt hem in een ruim $750.000 kostende Hongqi L5 limousine rond. Surinamers zien hem op tv met Xi Jinping de erewacht inspecteren. Voor zijn geloofwaardigheid bij zijn achterban is dat, met verkiezingen voor de boeg, van onschatbare waarde.
 
'Om Peking te paaien heeft de Surinaamse regering Chinees Nieuwjaar als officiële feestdag erkend', zegt de in Paramaribo geboren sinoloog Paul Tjon Sie Fat. 'Door de nauwe betrekkingen ontstaat in de media het beeld van een soort rekolonisatie', signaleert hij.
 
Hoe gevaarlijk is China? De Amerikaanse regering waarschuwde enkele jaren geleden voor 'roofzuchtige leenpraktijken'. Wie zijn schulden niet kan terugbetalen loopt het risico grondstoffen of infrastructuur kwijt te raken. Sri Lanka verloor zo de zeggenschap over een met geleend Chinees geld gebouwde haven.
 
Die verhalen over debt trap diplomacy doen ook in Paramaribo de ronde. De Chinese ambassadeur, Liu Quan, beet eind november van zich af. 'Verhaaltjes' dat China Suriname plundert zijn 'pure waanzin', schreef hij in een ingezonden stuk in het dagblad Times of Suriname. China verbindt volgens Quan 'nooit politieke voorwaarden' aan zijn helpende hand.
 
Op zijn vorige post, de eilandstaat Vanuatu, had hij nog tegen een journalist gezegd dat Chinese hulp 'geen gratis lunch' is. Peking verwacht politieke steun. Bouterse levert: tijdens zijn bezoek verdedigde hij China's aanspraken op Taiwan en zei dat andere landen zich niet met Hongkong moeten bemoeien.
 
Camera's van Huawei
Dat de Chinese invloed in Suriname groeit, valt niet te ontkennen. De lijst met projecten waarbij grote Chinese ondernemingen, vaak staatsbedrijven, betrokken zijn is lang.
 
Asfalteermachines van de China Dalian Investment Group namen al honderden kilometers weg onderhanden. Het bedrijf werkt nu aan een 9,6 kilometer lange snelweg - 'Highway', zeggen de Surinamers - bij Paramaribo.
 
Telecomreus Huawei, door westerse landen geweerd uit angst voor spionage, voorzag Suriname van breedbandinternet, introduceerde 5G, en leverde 300 camera's waarmee de Surinaamse overheid Paramaribo in de gaten kan houden.
 
China Harbour mag de Surinamerivier uitbaggeren en gaat voor $200 mln de luchthaven aanpakken. Er komt een terminal met slurven naar de vliegtuigen, zodat passagiers niet meer via de trap hoeven. Een modern vliegveld is een 'visitekaartje', vindt minister Gillmore Hoefdraad van financiën.
 
Dat Chinese bedrijven het werk uitvoeren is geen toeval. Peking leent geld aan landen voor projecten en verbindt daar meestal de voorwaarde aan dat Chinese bedrijven de klus klaren. Peking verzekert eigen bedrijven zo van orders.
 
Bestuurskundige August Boldewijn uit Paramaribo heeft, zoals meer Surinamers, bedenkingen bij die aanpak. 'De Chinezen nemen hun eigen mensen mee. Bij de projecten van Dalian zie je heel weinig Surinamers. Je vraagt je af: wat is onze eigen inbreng?' Het antwoord: geld, al moet Suriname dat wel eerst in Peking lenen.
 
Chinese winkels
De samenwerking gaat verder dan infrastructuur. Honderden Surinamers volgden de afgelopen jaren cursussen in de Volksrepubliek. In Peking maakten beide landen afspraken over politiesamenwerking en een uitleveringsverdrag.
 
De voor Suriname belangrijke goudwinning is voorlopig nog voor een belangrijk deel in handen van Canadezen en Amerikanen. Maar afgelopen zomer werd bekend dat een Chinese goudproducent interesse heeft in het Canadese Iamgold, dat de grote Rosebel-goudmijn in Suriname exploiteert.
 
Op straat is de Chinese invloed zichtbaar. De laatste decennia kwamen veel nieuwe migranten naar het land. Betrouwbare cijfers zijn schaars: tussen 2004 en 2013 ging het om 6850 mensen. Een groot deel van de winkels is in handen van Chinezen.
 
Niet iedereen omarmt ze. De houding tegenover Chinezen in Suriname is ambivalent. 'Men vindt ze nuttig, omdat ze handel drijven. Aan de andere kant is er een sterk racisme', zegt Tjon Sie Fat. 'In het Sranan heet een vlo, een bloedzuigende parasiet, sneisi. Chinees.'
 
Oude en nieuwe Chinezen
 
De eerste Chinezen kwamen ruim 160 jaar geleden naar Suriname. Hun nakomelingen raakten vermengd met andere bevolkingsgroepen. Dat maakt het lastig om het aantal Chinezen in Suriname te tellen. Bij de volkstelling in 2012 waren het 7885.'
 
Mensen in Suriname hebben vaak een hybride achtergrond. Iemand met een Chinese naam hoeft geen Chinees te spreken en kan volledig doorgaan voor Afro-Surinaams of iets anders', zegt sinoloog Tjon Sie Fat, die in 2009 promoveerde op de Chinese gemeenschap in Suriname.
 
Er zijn grote verschillen tussen Chinezen die naar Suriname kwamen. De nieuwe migranten, die meestal Mandarijn spreken, kunnen de oude Chinezen die Hakka spreken niet verstaan. Het China dat de nieuwe migranten achterlieten, de communistische Volksrepubliek, is bovendien een compleet ander land dan het keizerlijke China van de eerste migranten.
 
Wat Chinezen aantrekt in Suriname? Tjon Sie Fat: 'Landen waar Chinese migranten graag heengaan hebben een zwak bestuur met elkaar gemeen. Het is een soort wildwest, zonder veel regels. Je kan er dus ook een bedrijf opzetten zonder dat je de benodigde kwalificaties hebt. Het biedt kansen.'
 
Kiezers paaien
Bouterse is vol lof over de Chinezen. Maar als er één plek is waar de Chinese invloed pijn kan doen, zijn het de overheidsfinanciën. De schuld aan Peking verdubbelde tussen 2016 en de zomer van 2019 bijna tot $447,9 mln.
 
De totale schuld van Suriname liep in die periode op tot 75% van het bbp, berekende kredietbeoordelaar Fitch. Ondertussen heeft het door de Nationale Democratische Partij (NDP) van Bouterse gedomineerde parlement de mogelijkheden om te lenen fors verruimd. Het 'ongebreidelde leengedrag', schreef dagblad De Ware Tijd eind november, 'leidt het land naar de afgrond'.
 
'Het financieel beleid is al jaren slecht', zegt Winston Ramautarsing, voorzitter van de Vereniging van Economisten in Suriname. 'Eerst zijn de financiële reserves opgegeten en toen die op waren is men geld gaan lenen.'
 
Volgens kredietbeoordelaar Fitch komt de staatsschuld eind 2019 uit op 88%. Dan zijn de nieuwe leningen die Peking toezegde, goed voor zo'n 11% van het bbp, niet meegeteld. Dat geldt volgens Ramautarsing ook voor delen van oudere leningen die nog niet zijn uitgegeven.
 
Leenlasten
 
De Chinese leningen nemen in omvang toe, maar het is niet alleen geld uit Peking waar analisten bezorgd naar kijken. Suriname wil op de valreep van 2019 een commerciële lening van $150 mln afsluiten via investmentbank Oppenheimer. Met die 'bridge loan' tegen 10% rente wil de regering de Afobakadam in het binnenland overnemen van de Amerikaanse aluminiumproducent Alcoa, een verkiezingsbelofte van Bouterses partij. Suriname leende in 2016 ook al $550 mln tegen 9,25%. De regering is dit jaar volgens kredietbeoordelaar Fitch 18% van zijn inkomsten kwijt aan de rentelasten. Omdat veel schulden in dollars luiden - in september stond de teller op 77% - loopt de houdbaarheid van de schuld ook gevaar als de eigen munt terrein verliest.
 
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) waarschuwde dat de regering maatregelen moet nemen. Lees: minder uitgeven, zoals aan subsidies op energie. Dat zijn impopulaire maatregelen, en het ziet er niet naar uit dat er voor de verkiezingen in mei wat gebeurt. Ramautarsing: 'We stevenen af op een nieuwe crisis, die zich direct na de verkiezingen gaat manifesteren.'
 
Wat als Suriname de schulden niet kan terugbetalen? Veel waardevolle infrastructuur om op te eisen is er niet. Het land heeft wel goud, vis en hout. China heeft nu al een stevige vinger in de pap in de houtindustrie. 'Quid pro quo', zegt Boldewijn. 'Voor wat hoort wat.'
 
De hoop op een grote stroom petrodollars als panacee tegen begrotingszorgen is tot nu toe niet uitgekomen. Boringen in zee hebben niets opgeleverd. Buurland Guyana had de jackpot: voor de kust is een enorme hoeveelheid olie gevonden. Het IMF voorspelt voor 2020 een economische groei van 85%. Suriname moet het doen met 2,5%.
 
Ramautarsing ziet maar een oplossing: 'De overheid moet de tering naar de nering zetten. Maar het devies is: na ons de zondvloed.'
 
FD

Lawyer Roeland Zwanikken considers legal action against ABN AMRO Bank

May 08, 2021 6:14 PM
THE HAGUE--Attorney-at-law Roeland Zwanikken at St. Maarten’s BZSE law office is considering legal action against the intention of the Dutch ABN AMRO Bank to close the bank accounts of its clients in the Dutch Caribbean.

Fiscaal onderzoek bij notariskantoren vinden doorgang

May 07, 2021 8:04 AM
In het Antilliaans Dagblad: Fiscaal onderzoek bij notariskantoren
WILLEMSTAD – De fiscale onderzoeken bij de notarissen vonden en vinden, ondanks de beperkingen van Covid-19, weer doorgang en de medewerking aan de kant van notarissen en adviseurs is daarbij ‘over het algemeen goed’.

Juridische miljoenenstrijd tussen BNP Paribas en Italiaanse prinses verhardt

February 22, 2021 4:51 PM
  • Bezit van Italiaanse Crociani-familie op Curaçao mag van rechter worden verkocht
  • De Crociani's ruziën al jaren met BNP Paribas over een claim van $100 mln
  • Curaçaos trustkantoor United Trust heeft 'geen enkele relatie meer' met Camilla Crociani
Een Italiaanse prinses met zakelijke belangen in Nederland heeft het onderspit gedolven bij diverse rechtbanken in een langslepend conflict met zakenbank BNP Paribas.