THE NETHERLANDS - De accountantskantoren beloven sneller te hervormen. Na stevig aandringen door toezichthouder AFM en een onafhankelijke kwaliteitscommissie, neemt de sector zelf gevoelige kwesties zoals fraude, kwaliteit en het eigen verdienmodel onder de loep.

 

Een werkgroep van beroepsorganisatie NBA kondigt het onderzoek vandaag, vrijdag, aan. Het meerjarenplan moet de kwaliteit van de accountantscontroles vergroten en het vertrouwen van maatschappij en politiek in de sector versneld terugwinnen. Niet alleen grote firma's zoals EY, PwC, Deloitte en KPMG committeren zich aan deze zogenoemde 'veranderagenda', ook de accountants die mkb-bedrijven controleren zijn eraan gebonden.

 

'Drie jaar geleden kreeg de hele sector op de kop van de AFM', zegt Marco van der Vegte, partner bij Deloitte en lid van de werkgroep. 'Onder grote politieke druk heeft de sector toen een omvangrijk hervormingsplan opgesteld. Daar gaan wij gewoon mee verder. Maar de zorgen in de maatschappij over ons functioneren, zijn onvoldoende weggenomen. Met dit project openen wij onze deuren en onderzoeken een aantal netelige dilemma's.'

 

Zware onvoldoendes

Het nieuwe hervormingsplan komt vlak voordat toezichthouder AFM eind deze maand een nieuw onderzoek presenteert naar de kwaliteit van de controledossiers van de Big Four kantoren. In zijn vorige rapport uit 2014 deelde de accountantswaakhond zware onvoldoendes uit: 40% van de onderzochte dossiers van de grote kantoren vertoonde tekortkomingen.

 

Sindsdien werkt de sector aan een grote hersteloperatie. Dit 53-puntenplan gold ook als het antwoord van de accountants op een reeks affaires (Vestia, Imtech, Weyl) en de dreiging van ingrijpen door politiek Den Haag. Zo kwamen er onafhankelijke raden van commissarissen en werd er ingegrepen in de beloningsmethode van accountants.

 

AFM nog steeds ontevreden

Maar de AFM toonde zich vorige week donderdag ontevreden over het tempo waarin de grote accountantsorganisaties de beloofde kwaliteitsverbeteringen doorvoeren. AFM-bestuurder Gerben Everts riep in een toespraak op universiteit Nyenrode de sector op om 'kritischer te kijken naar het verdienmodel: 'In het huidige verdienmodel staat het publieke belang niet altijd bovenaan.'

 

Of Everts met deze uitspraken een schot voor de boeg nam op de conclusies van het AFM-rapport, bleef onduidelijk. Het FD berichtte in maart dat dit nieuwe onderzoek van de toezichthouder niet beter zal uitpakken dan de studie uit 2014.

 

NBA-voorzitter Pieter Jongstra ontkent dat de vandaag gepresenteerde onderzoeksagenda alvast het antwoord vanuit de accountancy is op het AFM-onderzoek.

 

Niet op de rails

Toch kan dit plan niet los worden gezien van hoe de buitenwacht tegen de accountantssector aankijkt. Wie het acht pagina's tellende document leest, komt tot de conclusie dat de beroepsgroep de boodschap van de Monitoring Commissie Accountancy (MCA) goed in de oren heeft geknoopt. In november vorig jaar concludeerde deze onafhankelijke commissie dat na 2,5 jaar hervormen de accountantssector zichzelf nog niet op de rails heeft.

 

De MCA werd in juni 2015 door de NBA aangesteld om het grote hervormingsplan van de sector te beoordelen. De commissie, voorgezeten door oud-bankier Ada van der Veer, velde eind vorig jaar een stevig oordeel over het 53-puntenplan. De maatregelen dragen onvoldoende bij aan het herstel van vertrouwen en het voorop stellen van het publiek belang. Gevoelige vraagstukken zoals de combinatie van advies en controle binnen één organisatie en de aandacht voor fraude blijven nagenoeg onbesproken. De opdracht van de commissie: accountants, buig je ook over deze dieperliggende oorzaken van de problemen die de sector hard troffen.

 

'Wij luisteren altijd naar de opvattingen van politici, bestuurders, beleggers en ook de AFM en MCA', zegt Jongstra. 'Maar dit plan is wat wij als sector vinden dat er gedaan moet worden om het vertrouwen terug te winnen. Wij moeten een stap verder gaan dan de 53 maatregelen.'

 

Financieel Dagblad