THE NETHERLANDS - Koninklijke Nederlandse Munt (KNM) is door interne wanorde en een mislukt commercieel avontuur in Chili in een diepe crisis beland.

 

Onder druk van het ministerie van Financiën, de enige aandeelhouder van het Utrechtse munthuis, maakte directeur Maarten Brouwer vandaag zijn vertrek bekend. Hij stapt begin volgend jaar op.

 

In 2013 verwierf de Koninklijke Nederlandse Munt een order voor het slaan van 850 miljoen Chileense peso's. De Chileense inspectie keurde die munten echter af en KNM kreeg een boete wegens wanprestatie.

In 2013 verwierf de Koninklijke Nederlandse Munt een order voor het slaan van 850 miljoen Chileense peso's. De Chileense inspectie keurde die munten echter af en KNM kreeg een boete wegens wanprestatie. © .

KNM, dat sinds 1807 de Nederlandse (euro)munten slaat, heeft zulke hoge betalingsachterstanden dat voor een normaal bedrijf een faillissement zou hebben gedreigd. Dankzij de coulance van Financiën, dat nog zeker 18 miljoen tegoed heeft van het munthuis, blijft de staatsdeelneming overeind. Over de jaren 2014 en 2015 dreigt een miljoenenverlies.

 

'Het liquiditeitsprobleem bij KNM is van dien aard dat we ons zorgen maken over de toekomst van het bedrijf', staat al in een interne notitie van Financiën uit april 2015. Volgens datzelfde stuk betekent een mogelijk faillissement 'een strop van vele miljoenen euro's'. 'Tevens is rekening te houden met de mogelijkheid dat het omvallen van een staatsdeelneming gevolgen heeft voor de waardering van andere staatsdeelnemingen.'

 

Ondanks die zorgen informeerde de verantwoordelijke staatssecretaris Eric Wiebes de Kamer pas in augustus 2015 voor het eerst over de problemen. Dat gebeurde nadat de Volkskrant vragen had gesteld, al is dat volgens het ministerie toeval.

 

Puin

Het bedrijf, waar zo'n 130 mensen werken, staat sinds juni onder verscherpt toezicht van Financiën en moet maandelijks rapporteren. Dat blijkt uit interne stukken in handen van de Volkskrant, verkregen na een WOB-verzoek.

 

De chief financial officer van KNM is al opgestapt. Vandaag maakte ook topman en 'muntmeester' Brouwer bekend dat hij begin 2016 vertrekt. Nu moet een chief restructuring officer puin gaan ruimen. In een brief die Wiebes vandaag naar de Kamer stuurt, staat dat de grootste financiële zorgen nu 'onder controle' zijn. Toch weigert de accountant nog steeds de jaarrekening van 2014 goed te keuren.

 

De problemen bij het voormalige staatsbedrijf zijn deels ontstaan door een mislukt commercieel avontuur in Chili. Als compensatie voor de teruglopende vergoedingen uit Nederland (zo is bijvoorbeeld de productie van 1- en 2-eurocentmunten weggevallen) wist het munthuis in 2013 een uitzonderlijk grote order binnen te halen voor het slaan van 850 miljoen Chileense peso's.

 

Die opdracht verliep moeizaam. Een nieuwe verpakkingsmachine werkte niet goed (tegen de producent loopt een juridische procedure) en door 'oxidantvlekjes' kwamen de munten niet langs de Chileense inspectie. KNM was verplicht om boetes te betalen vanwege wanprestatie.

 

Herdenkingsmunten

Toch gelooft lang niet iedereen dat het mislukte avontuur in Chili de bron is van alle problemen. De interne organisatie zou volgens ingewijden al lang ernstige gebreken vertonen.

 

De overheid treedt nu 'ongewild als financier van KNM op, met alle risico's van dien', meldt een interne notitie van Financiën. KNM verkoopt via eigen kanalen herdenkingsmunten, met bijvoorbeeld koningin Beatrix erop, maar slaagde er in 2014 niet in de nominale waarde te vergoeden aan de staatskas.

 

Hoewel het om aanzienlijk kleinere bedragen gaat, vertonen de verwikkelingen rond het munthuis parallellen met de problemen bij de NS. Ook dat spoorbedrijf moet op de vrije markt opereren, maar als er financiële problemen ontstaan springt de staat als enige aandeelhouder toch bij.

 

Wiebes bezint zich op de langetermijnstrategie voor KNM (omzet in 2013: 42,7 miljoen). Opheffen is ook een optie. 'Moeten we deze faciliteit niet gewoon afstoten?', vraagt de VVD'er zich af in een interne notitie.

 

Bron: Volkskrant