De eisen van de nieuwe regels uit Brusssel zijn veel zwaarder dan de eisen van de Nederlandse regels. Volgens juristen zijn de meeste fondsen niet goed voorbereid op de nieuwe regels, die mogelijk aanzienlijk kosten met zich mee zullen brengen.

 

Vanaf 22 juli valt een fors deel van de beleggingsindustrie onder de nieuwe Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD). Met de richtlijn wil de Europese Unie een interne markt voor beleggingsfondsen tot stand brengen. Een groot aantal beleggingsinstellingen, vooral partijen die zich uitsluitend richten op professionele beleggers, komen door de regels voor het eerst onder toezicht.

Een belangrijk onderdeel van de nieuwe wetgeving is een verzwaring van de functie van bewaarder.

 

Deze is in Nederland op dit moment verantwoordelijk voor het veiligstellen van de activa van de fondsbeheerder. Dat betekent in de praktijk dat de activa van fondsbeheerders op naam staan van de bewaarder. Wil de beheerder van een vastgoed-cv bijvoorbeeld een pand verkopen, dan heeft hij instemming nodig van de bewaarder. Dit beschermt de belegger tegen mogelijk onjuist handelen door de beheerder.

 

Op last van Brussel zal de bewaarder binnenkort niet alleen de activa beheren, maar ook een controlerende rol uitvoeren bij de beleggingsinstellingen. De ‘bewaarder nieuwe stijl’ controleert op dagelijkse basis of de beheerder zich houdt aan zijn beleggingsstrategie, houdt kasstromen in de gaten en kan zelfs fysieke inspecties uitvoeren bij de beheerder zelf. ‘Het wordt bijna een controller-achtige functie’, zegt jurist Bas Bloemink van adviesbureau Charco & Dique.

Door de beleggingsindustrie te reguleren wil Brussel beter inzicht krijgen in de systeemrisico’s in de financiële sector. De actievere rol van de bewaarder moet de kans verkleinen dat grote banken of beleggingsfondsen onverwachts omvallen.

 

De regels lijken logisch, maar de uitvoering gaat nog veel hoofdbrekens opleveren, zeggen juristen. ‘Je moet je een hotline voorstellen tussen de bewaarder en de beheerder’, zegt Bas Bloemink. ‘Op dit moment gebeurt er heel weinig, maar binnenkort zal die lijn heel zwaar belast worden.’

Om de uitwisseling van informatie mogelijk te maken moeten beleggingsfondsen nieuwe afspraken maken met hun bewaarders. De informatievoorziening zal flink moeten worden uitgebreid om aan de nieuwe eisen te kunnen voldoen, bijvoorbeeld als de bewaarder op dezelfde dag informatie moet gaan leveren voor cash monitoring. Hoe strikt de toezichthouder deze verplichting zal interpreteren is nog niet duidelijk, zeggen juristen. ‘Moet je ook informatie doorgeven over veranderingen aan de voordeur van een pand ergens in Duitsland?’, vraag Bloemink zich af.

 

Hoe de rol ook precies zal worden, het is bijna zeker dat de kosten voor bewaren omhooggaan. De bewaarder moet systemen hebben om al die informatie te verwerken en de capaciteit hebben om zelfs op de locaties van de beheerder controles uit te voeren.

Het is maar de vraag of de bewaarindustrie daar klaar voor is. Gevestigde spelers als Kas Bank lijken in Nederland vrij ver met hun voorbereiding. BNP Paribas gebruikt zijn ervaring op de Duitse en Franse markt. Maar de rest van de markt is nog blanco. ‘Stel dat heel veel beleggingsfondsen in juli al hun vergunning nieuwe stijl aanvragen, dan is het de vraag of de bewaarders de vraag aankunnen’, zegt Bloemink. ‘De sector is pas dit jaar echt wakker geworden.’

 

De extra kosten en papierwerk komen op een ongelukkig tijdstip. ‘De verzwaring van de bewaardersfunctie is ingrijpender dan de fondsenindustrie denkt’, zegt Bloemink. De branche heeft zijn handen vol aan overleven. Scheepvaart-cv’s en vastgoedfondsen moeten op dit moment herkapitaliseren. Het tijdstip kon bijna niet ongelukkiger voor de sector, aldus Bloemink.

 

Er is nog veel onduidelijkheid over de richtlijn en de gevolgen die dat zal hebben voor de fondsenindustrie.

 

‘Vastgoedpartijen worden gedurende de rit geconfronteerd met substantieel hogere kosten. Dat is problematisch, tenzij je die kosten kan doorberekenen aan die beleggers’, zegt advocaat Michiel van Eersel, partner bij Spigt Litigators.

 

Gelukkig hebben de fondsen nog even de tijd. Dit jaar is een overgangsjaar. ‘Iedereen heeft nog vijftien maanden om achterover te hangen’, zegt Van Eersel. ‘Tot die tijd kijkt de industrie ook naar toezichthouder AFM voor duiding. Maar ook die heeft nog niet alles op een rijtje. De webpagina met veelgestelde vragen staat al, maar de antwoorden zijn nog blanco.’

 

(FD)