WILLEMSTAD - Tijdens de voortzetting van de zitting van het Gerecht in Eerste Aanleg, het kort geding dat de stichtingen Smoc en Clean Air Everywhere (CAE) en vier bezorgde bewoners tegen het Land aanspanden, waren de eisende partijen en het Land als verweerder het vanochtend eens.

 

“De partijen zitten op één golflengte.”

 

Deze uitspraak van de voorzitter van de Stichting Schoon Milieu Op Curaçao (Smoc), Peter van Leeuwen, wordt gedeeld door de vertegenwoordiging van het ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur (GMN), zo werd tegenover rechter Peter van Schendel beaamd. 

 

Gedurende de anderhalf uur durende zitting bleek dat de partijen over alle zes de eisen van de milieustichtingen en de bezorgde bewoners onder de rook, driemaal met de overheid – het ministerie van GMN – hebben gesproken en dat over een drietal eisen mogelijk spoedig volledige overeenstemming bereikt zal worden. Zoals bekend vond de eerste behandeling van het kort geding op 19 juni plaats. De rechter had de partijen meegegeven om met elkaar een gesprek aan te gaan, om zo mogelijk tot overeenstemming te komen. Ook vandaag zou de rechter zijn voorkeur niet onder stoelen of banken steken. Hij verwacht een overeenstemming tussen de partijen, waarbij ‘er niet gevonnist hoeft te worden’ en de afspraken in een zogenoemde ‘Vaststellingsovereenkomst’ kunnen worden vastgelegd met daarin een opname van bindende, ‘genuanceerde boeteclausules’ op het niet-naleven van de gemaakte afspraken. “Deze boeteclausules zijn immers genuanceerder van aard dan bijvoorbeeld het opleggen van een dwangsom”, aldus de rechter die tijdens de eerste zitting reeds aan had gegeven ‘niet te geloven in het opleggen van ordemaatregelen die vervolgens niet nageleefd kunnen worden’.

 

 

Niet eerder gelukt

 

Hij gaf aan ook de druk erop te willen houden, door de voortzetting van de zaak op 31 augustus, om negen uur, in te plannen. Dat het creëren van een dialoog onder de partijen, met duidelijke aansturing door de rechter reeds concrete vruchten begint af te werpen, bleek ook uit de volgende opmerking van Van Leeuwen: “In al die vijftien jaar dat de Smoc strijd voert, was het niet eerder gelukt om met de overheid om de tafel te zitten. Wij hopen dat dit ook in de toekomst het geval zal zijn.” GMN-beleidsdirecteur Jeanine Constansia-Kook: “Zowel de milieustichtingen als de overheid hebben de gezondheid van de bevolking voor ogen en zitten dus op één lijn.” 

 

Resultaten

 

Over reeds geboekte resultaten van de besprekingen tussen het ministerie en de milieustichtingen werd gesteld: “GMN heeft via het milieuconsultancy bedrijf EcoVision, TNO de opdracht voor de analyse van de samenstelling van de groene aanslag gegeven. De uitslag wordt over drie weken verwacht. Verder vragen wij om uitgebreidere luchtmetingen naast SO2 en fijnstof, waarbij de volgende drie groepen van stoffen zouden moeten worden gemeten: de Vluchtige Organische Stoffen (VOS), zware metalen zoals vanadiumverbindingen, en de zogenoemde PAK’s (Polycyclische Aromatische Koolwaterstof Benz[a]pyreen). Overigens heeft ook Defensie reeds besloten in januari 2016 in Julianadorp, door plaatsing van een extra meetstation, juist ook naar deze drie groepen metingen te zullen verrichten. Wij menen dat de overheid dit ook zou dienen te doen”, aldus Van Leeuwen. Constansia-Kook meldde dat op advies van GGD Amsterdam er sprake is van concrete voornemens vanuit het ministerie om bij het meetstation Kas Chikitu, de installatie zodanig te upgraden opdat ook deze drie groepen stoffen gemeten kunnen worden.

 

Omdat daar aanschaf van een extra installatie en training van werknemers mee gemoeid is, wordt dit voor januari 2016 beoogd. Smoc pleit voor nog meer meetstations waarbij de vertegenwoordiging van het Land herhaaldelijk ook zou aangeven dat er rekening dient te worden gehouden met het budget. Verder heeft GGD Amsterdam in samenspraak met de milieustichtingen en het GMN-ministerie de opdracht gekregen voor het opmaken van een uitgebreid ‘meetplan’ waarbij het advies is om in eerste instantie ‘klein te starten’ om zo in kaart te brengen hoe de metingen verder uit te breiden, afhankelijk van de resultaten. Verder heeft de GMN-minister Ben Whiteman (PS) epidemioloog Izzy Gerstenbluth belast met de formulering van aanpak, een advies, naar de manier waarop het onderzoek naar de gezondheidseffecten gestalte kan worden gegeven.

 

Verhuizen

 

Bij de zitting was ook ditmaal de bezorgde bewoonster uit de wijk Wishi, Altagracia ‘Sissy’ Dulfer, als één van de vier eisers aanwezig. Dulfer had tijdens de eerste behandeling van de zaak een emotionele uiteenzetting gegeven van de gezondheidsklachten waar de bewoners onder de rook mee te kampen hebben. Willem Moedt, de echtgenoot van één van de andere eisende bewoners, fotografe Bea Moedt, gaf aan dat zijn vrouw de laatste tijd zo ziek wordt van de vervuiling dat zij moeite heeft om ‘s ochtends op te staan, en om deze reden vandaag ook niet bij de zitting aanwezig kon zijn. “We moeten nu door de overlast verhuizen. Wat te denken van al die mensen die al lang blij zijn om een dak boven hun hoofd te hebben?”, aldus Moedt. Smoc benadrukte vandaag dat er nog steeds sprake is van spoedeisend belang waarbij wederom op een ‘acute noodsituatie’ en een toename in gezondheidsklachten werd gewezen. “Vandaar dat het van belang is dat de overeengekomen termijnen voor onderzoek ook snel worden nageleefd.” Smoc-bestuurslid Adriana Boersma, die een huisartsenpraktijk in Otrobanda heeft, vertelde dat zij in het verleden betrokken was bij een voornemen vanuit de overheid voor een omvangrijk onderzoek van de gezondheidsklachten onder de rook van de raffinaderij, ofwel de longfunctie van kinderen in Wishi/Marchena. “Dit onderzoek, waarvan de uitvoer in eerste instantie in samenspraak met experts van ook het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) werd gepland, zou een stille dood sterven. Het onderzoek is nooit uitgevoerd omdat daarvoor een bedrag van 100.000 gulden vanuit de overheid moest worden uitgetrokken. Daar liep het alsmaar spaak op. Maar zoals bekend is er wel een onderzoek uitgevoerd door de GGD op Curaçao, waarbij men de voornoemde wijken introk. Uit dit onderzoek, ik meen uitgevoerd in 2010, bleek dat meer dan de helft van de bewoners in Wishi/Marchena heeft aangegeven eigenlijk te willen verhuizen”, aldus Boersma.

 

De rechter vroeg meerdere malen aan de vertegenwoordiging van GMN of in het overheidsbeleid een behandeling van individuele zaken is opgenomen. “Het gaat om gezondheidsklachten, net zoals deze mevrouw (de rechter knikt richting Dulfer, red.) die aangeeft dat zij ziek wordt, en de andere mevrouw die er vandaag niet bij kon zijn (Moedt, red.). Zijn er voor dit soort gevallen mogelijkheden opgenomen, zal de overheid ook daaraan denken?” De vertegenwoordiging van het Land kon deze vraag nog niet beantwoorden. De rechter gaf vervolgens aan erop te zullen aansturen dat de overheid dergelijke mogelijkheden voor afhandeling van individuele gevallen in het totaalplan opneemt. “De overheid dient in ogenschouw te nemen dat door vervuiling zij het risico loopt op nog meer extra kosten. Door nu de nodige investeringen te doen, kan men juist kostenbesparing in de toekomst bewerkstelligen.”